Các thắc mắc về văn phong và ngữ pháp ngày nay

[Arkain]

Theo tớ hiểu thì dấu ngoặc kép chỉ được dùng trong ba trường hợp sau đây:

Trường hợp thứ nhất: trích dẫn các từ ngữ đặc biệt hay lời nói (quotation & speech).

Không ít những từ ngữ ngoại quốc như là "ga lăng", "ép phê", và "ca ve" được người Việt dùng lâu ngày thành quen, thế hệ sau này cũng bắt chước gọi theo mặc dù hoàn toàn không biết chúng xuất xứ từ đâu.

Khi muốn tắt máy thì bạn click vào nút "Start" và chọn "Turn Off Computer".

Gigabyte: "Asus lừa dối khách hàng!"

Trường hợp thứ 2: Ý nghĩa ngầm hoặc nói bóng nói gió (sarcasm & irony), đặc biệt để trong ngoặc để mọi người khỏi hiểu lầm với nghĩa đen thông thường. Trong trường hợp này dấu ngoặc kép còn được người Việt mình gọi là "dấu nháy" vì ngày xưa nó thường đi theo với cái nháy mắt để người đối diện hiểu rằng mình tuy nói vậy nhưng không phải vậy.

Quan chức nước ta lâu nay nổi tiếng là "thanh liêm" nhất thế giới mà!

Nữ diễn viên gì mà "đẹp" như Thị Nở!

Hai anh chị này mới kéo nhau ra sau bụi tre "tâm sự" một lát thì bị bắt gặp!

Người Lao Động cáo buộc phi công Vietnam Airline "ngủ quên" suốt 1 giờ 5 phút
http://www.nld.com.vn/tintuc/phap-luat/153745.asp
http://vietbao.vn/Xa-hoi/Phi-cong-Vi.../10961325/157/

Riêng cái vụ "phi công ngủ quên" này đã từng làm dư luận xôn xao vì cái lối văn phong nói bóng nói gió thiếu chuyên nghiệp trong một bài báo nghiêm túc (vốn là việc tối kỵ trong giới ký giả, nơi mà mức chính xác của tin tức được xem là trên hết) khiến nhiều độc giả tưởng lầm là phi công...ngủ thật!

Trường hợp thứ 3: Dùng để nhấn mạnh đến danh hiệu đặc biệt.

Đối thủ của "Iron Mike" Tyson trong trận đấu quyền Anh hôm nay chính là đương kim vô địch Evander "The Real Deal" Holyfield!

Đừng trêu vào đám "con ông cháu cha" như tụi nó mà mang tội nhé!

Sài Gòn từng được báo chí Tây Phương đặt cho danh hiệu là "Hòn Ngọc Viễn Đông".

Người Việt ta thường tự hào là "Con Rồng Cháu Tiên"

Mấy năm gần đây, tớ nhận thấy các tờ báo lá cải rộ lên phong trào dùng ngoặc kép một cách cực kỳ cẩu thả, hầu như là cứ muốn quote là quote cho nó sành điệu, nhiều khi đọc mà không hiểu là tại sao lại có ngoặc kép ở đây, chẳng hạn như là những tiêu đề sau:[/COLOR]

Lenovo "bon chen" thị trường máy tính người dùng
http://vietnamnet.vn/cntt/2008/01/762594/

Yahoo! đang “bỏ qua” luật Việt Nam?
www.sggp.org.vn/xahoi/2008/7/157524

Hacker "cuỗm" hàng triệu USD từ ATM Citibank
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/In...3&ChannelID=16

Trích dẫn lời nói thì rõ ràng là không phải rồi, mà nó cũng chẳng phải là danh hiệu đặc biệt cần phải được nhấn mạnh gì ráo, nếu vậy phải chăng cậu nhà báo viết tựa đề của bản tin theo ý nghĩa ngược chiều? Lenovo đích thực không muốn chen vào thị trường? Yahoo đích thực không phớt lờ luật pháp VN? và hàng triệu đô la của Citibank không bị đám hackers cuỗm gọn? Đọc hết bản tin thì lại té ngửa ra vì nó thật ra đúng là được hiểu theo nghĩa đen chứ chẳng có chút thâm ý nói bóng nói gió gì ráo!

Nếu vậy thì tại sao lại có ngoặc kép ở đây???

Trong các trường hợp kể trên thì nếu bỏ ngoặc kép đi thì ý nghĩa nguyên thủy của tiêu đề có thay đổi chút nào không? Nếu như không thì vì cớ làm sao mà bắt buộc phải nhét thêm vào trong ngoặc kép? Phải đặt tiêu đề như thế thì mới là sành điệu chăng?

Nhân viên của báo lá cải kém kiến thức thì tớ cũng chẳng care, đơn giản là vì còn rất nhiều thứ quan trọng hơn mà báo chí ngày nay thiếu sót trầm trọng (ví dụ như đạo đức nhà báo, viết bài một cách trung lập mà không trộn thêm quan điểm của riêng mình vào), nhưng điều đáng lo ngại là dạo này thanh niên cũng bắt đầu học đòi theo cái kiểu văn phong tầm bậy tầm bạ này, nếu ghé qua box CNTT Việt Nam và Thế Giới thì hầu như trang nào cũng có một hai bài có tiêu đề sặc mùi thất học như trên.

Bác nào giải thích giùm tớ với, vụ cải cách văn phong này là do Bộ Giáo Dục chính thức đề xướng hay là đơn giản là báo lá cải chạy trước, đàn vẹt lũ lượt bay theo?

[Vịt Lộn]

Nói đến cái việc đặt ngoặc kép vô tội vạ này thì vào BBC Việt ngữ mới thấy mấy anh nhà mình còn đỡ chán!

[future_star]

Theo mình mấy dấu ngoặc kép còn được sử dụng trong trường hợp thứ 4: Sử dụng từ đồng nghĩa (hoặc gần nghĩa) nhưng ko phù hợp với hoàn cảnh.
Thêm nữa, sử dụng dấu nháy trong trường hợp thứ 3 (hiểu theo ý nghĩa ngầm) không nhất thiết phải là nghĩa ngược lại với nó.

Khi đó, các từ như "bon chen", "bỏ qua", "cuỗm" sẽ là trường hợp thứ 4.

[Nguyen_Tuan_Anh]

Cũng có thể, như khi khách hỏi mấy con gà nhà ta đâu (ta đã thịt trước đó vài ngày) thì được trả lời: Mấy “đồng chí” ấy “hy sinh” rồi.

[Arkain]

Theo mình mấy dấu ngoặc kép còn được sử dụng trong trường hợp thứ 4: Sử dụng từ đồng nghĩa (hoặc gần nghĩa) nhưng ko phù hợp với hoàn cảnh.
Thêm nữa, sử dụng dấu nháy trong trường hợp thứ 3 (hiểu theo ý nghĩa ngầm) không nhất thiết phải là nghĩa ngược lại với nó.

Khi đó, các từ như "bon chen", "bỏ qua", "cuỗm" sẽ là trường hợp thứ 4.

Đây là thắc mắc của tớ:

Bác nào giải thích giùm tớ với, vụ cải cách văn phong này là do Bộ Giáo Dục chính thức đề xướng hay là đơn giản là báo lá cải chạy trước, đàn vẹt lũ lượt bay theo?

Phải chăng kiểu văn phong cố tình dùng từ ngữ không hợp với hoàn cảnh để ra vẻ ta đây là sành điệu trong trường hợp thứ 4 này của những nhà báo thiếu chuyên nghiệp đã chính thức được nhà trường mang vào lớp giảng dạy cho học sinh? Hay đơn giản là văn phong tự chế chẳng khác gì như các loại "ngôn ngữ chat", "ngôn ngữ xì teen" trên mạng?

Vậy còn những bài viết tuy dùng đúng từ ngữ và hoàn toàn hợp với hoàn cảnh nhưng vấn cứ nhét thêm vào ngoặc một cách không cần thiết thì là thế nào?

Một thí sinh đại học đòi "hôn" nữ thanh tra
http://www.ddth.com/showthread.php?t=200120

Theo bác future_star thì việc dùng dấu ngoặc kép một cách vô tội vạ như những bài viết thế này thuộc về trường hợp thứ mấy??

[chuyenly]

vụ cải cách văn phong này là do Bộ Giáo Dục chính thức đề xướng hay là đơn giản là báo lá cải chạy trước, đàn vẹt lũ lượt bay theo?

Thực ra thì do báo lá cải đề xướng và người Việt mình bao gồm cả các quan chức Bộ Giáo Dục đọc và thấy không vấn đề gì về việc này cả các chú nhà báo lá cải thấy không ai kêu ca nên thấy bở đào mãi ấy mà Căn bản là mọi người đều hiểu nghĩa của nó nên kéo theo sự chấp nhận

[lqkhoi]

Nói đến cái việc đặt ngoặc kép vô tội vạ này thì vào BBC Việt ngữ mới thấy mấy anh nhà mình còn đỡ chán!

Bạn có thể đưa ra dẫn chứng cho cái phát ngôn trên của bạn không ? Bạn khi muốn đưa ra 1 kết luận gì đó thì có thể làm như Arkain với đầy đủ trích dẫn từ các báo, còn không thì lời nói của bạn sẽ không có sức thuyết phục gì hết.

Just my 2 cents

[geany]

Tiếng Việt thật là khó: chia sẻ hay chia xẻ !
Đây thực ra không phải là vấn đề của em mà là của ... của em.
Cô ấy học ngành ngôn ngữ học và cũng rất khá. Khoảng 1 tuần nay cô ấy có một đề tài nghiên cứu so sánh về Hán - Nôm - Quốc ngữ - Các ngôn ngữ Ấn Âu gì đó, trong đó đụng phải nhiều vấn đề hơi bị ... căng . Trong đó có một vấn đề tưởng chừng nhỏ mà lại không nhỏ, đó là từ ghép "chia sẻ" và "chia xẻ" .Cô ấy đã tham khảo rất nhiều tư liệu nhưng lại khổ nỗi là một số tài liệu lưu trữ cả mới lẫn cũ lại dùng rất khác nhau.
Tham khảo các kho học liệu trên mạng cũng không có gì hơn, các forum thì tranh cãi ỏm tỏi, tình hình nói chung rất rối rắm Cô ấy hỏi cả lũ bạn bên XHNV cũng ... pó tay, mỗi đứa một ý kiến. Hiện giờ chỉ có một ý kiến xem ra rất hợp lí là : "CHIA SẺ một thứ gì thì thứ đó vẫn còn nguyên, còn nếu mình CHIA XẺ nó thì nó bị chia ra thành những phần nhỏ hơn ..." , "CHIA SẺ == SHARE, và CHIA XẺ == DIVIDE UP, SLIT UP ?"
Các bác vào trình bày ý kiến, giúp đỡ với, để em còn ...

[NNTT]

Bạn có một cái bánh, bạn muốn mời, muốn cùng bạn bè thưởng thức thì gọi là "chia sẻ" còn ngược lại bạn cũng có một chiếc bánh và bị bạn bè bạn phát hiện và đem đi làm thịt (cho dù trong lòng bạn không muốn) thì trường hợp này gọi là "chia xẻ"...

[tềthiên]

-Chia sẻ là người chủ của đồ vật (bánh, nhà ... ) tự nguyện chia, dùng chung với người khác.
Ví dụ: Bạn chia sẻ 1/2 ổ bánh mỳ bạn mua cho 01 người đang đói, Cho người khác dùng chung nhà...
-Chia xẻ là chia cái không phải của mình hoặc bị bắt buộc (bởi người khác, bên ngoài) phải chia cho người khác.
Ví dụ 2 người chia đôi 01 tài sản cùng nhặt được. 2 vợ chồng chia đôi căn nhà ở chung ra làm 2.

Chia sẻ có thể vẫn là chia vật chất nhưng mang ý nghĩa "san sẻ" có tính tinh thần. Chia xẻ là chia vật chất. Nói chung chia sẻ mang ý nghĩa tình cảm hơn so với chia xẻ.