Văn hóa tranh luận và ngụy biện (dành cho freewarez)z

[blackbug]

Thông thường thì bài này sẽ không hợp chủ để của diễn đàn nhưng thực sự freewarez nên đọc bài này nó sẽ giúp nhiều cho bạn đấy (có điều thuốc đắng thì mới giã được tậtVĂN HÓA TRANH LUậN VÀ VẤN ĐỀ NGỤY BIỆN

Tranh luận trên các diễn đàn công cộng là một hình thức trao đổi ý kiến không thể thiếu được trong các thể chế dân chủ và văn minh. Ở nhiều nước Tây phương, lưu lượng của những tranh luận cởi mở và nghiêm túc được xem là một dấu hiệu của một xã hội lành mạnh. Nhưng thế nào là tranh luận nghiêm túc? Nói một cách ngắn gọn, cũng như trong một cuộc đấu võ, một tranh luận nghiêm túc là một cuộc tranh luận có qui tắc hẳn hoi, mà trong đó người tham gia không được, hay cần phải tránh, phạm luật chơi. Những qui tắc chung và căn bản là người tham gia chỉ phát biểu bằng cách vận dụng những lí lẽ logic, với thái độ thành thật và cởi mở, chứ không phát biểu theo cảm tính, lười biếng, hay biểu hiện một sự thiển cận, đầu óc hẹp hòi. Để đạt những yêu cầu này, người tranh luận nghiêm túc trước khi phát biểu hay đề xuất ý kiến, đưa ra lời bình phẩm của mình, cần phải xem xét tất cả các trường hợp khả dĩ, phải cân nhắc những quan điểm và những cách giải thích khác nhau, phải đánh giá ảnh hưởng của sự chủ quan và cảm tính, phải chú tâm vào việc tìm sự thật hơn là muốn mình đúng, sẵn sàng chấp nhận những quan điểm không được nhiều người ưa chuộng, và phải ý thức được định kiến và chủ quan của chính mình. Khi tranh luận phải nhất quán là chỉ xoay quanh chủ đề bàn luận, luận điểm bàn luận chứ không đi lạc đề. Không nhằm vào cá nhân và bản thân của người tham gia tranh luận.

Đó là những đòi hỏi khó khăn cho một cuộc tranh luận nghiêm túc có ý nghĩa, và không phải ai cũng có khả năng đạt được những yêu cầu này. Thành ra, không mấy ai ngạc nhiên khi thấy có quá nhiều trường hợp chất lượng của cuộc tranh luận rất thấp.
.............
Trong cộng đồng người Việt, vấn đề này còn nghiêm trọng hơn. Rất nhiều trường hợp, những cuộc tranh luận trong cộng đồng đã trở thành những cuộc chửi lộn, mà trong đó người tham gia tha hồ vung vít, ném liệng vốn liếng chữ nghĩa qua lại một cách hỗn độn, mà chẳng cần để ý đến logic hay các nguyên tắc của tranh luận là gì.
...............
Hơn nữa, rất dễ dàng nhận thấy rằng trong các cuộc tranh luận đó người ta nhắm vào mục tiêu là bản thân, cá nhân của người tranh luận chứ không nhắm vào quan điểm và lý lẽ của người đó.
..............
Thực ra, nhận dạng ngụy biện không phải là một việc làm khó khăn. Nói chung chỉ với một lương năng bình dân, người ta có thể phân biệt một phát biểu mang tính ngụy biện với một phát biểu logic. Tuy nhiên, cũng có nhiều dạng thức ngụy biện mà vẻ bề ngoài hay mới nghe qua thì rất logic, nhưng thực chất là phi logic. Những loại ngụy biện núp dưới hình thức “khoa học” này không dễ nhận dạng nếu người đối thoại thiếu kiến thức về logic học hay thờ ơ với lí lẽ. Do đó, một điều quan trọng trong tranh luận là cần phải phát hiện và nhận dạng những hình thức ngụy biện, và quan trọng hơn, cần phải hiểu tại sao chúng sai. Có thể phân loại ngụy biện thành nhiều nhóm khác nhau liên quan đến việc đánh lạc vấn đề, lợi dụng cảm tính, thay đổi chủ đề, nhầm lẫn trong thuật qui nạp, lí luận nhập nhằng, phi logic, và sai phạm trù.
............................
Nhóm 1. Thay đổi chủ đề

1. Công kích cá nhân (ad hominem). Đây là một loại ngụy biện phổ biến nhất, nguy hiểm nhất, và có “công hiệu” nhất, vì nó tấn công vào cá nhân của người tranh luận, và tìm cách trốn tránh luận điểm của cá nhân đó. Hình thức ngụy biện này thường xuất hiện dưới dạng: Ông A phát biểu về một vấn đề; ông B tấn công vào cá nhân ông A, và làm cho người ta nghi ngờ luận điểm của ông A. Tuy nhiên, có thể không có mối liên hệ nào giữa cá nhân và luận điểm của ông A.

Có hai hình thức thuộc loại ngụy biện này. Thứ nhất là dưới hình thức sỉ nhục, hay chửi rủa. Khi bất đồng ý kiến, người ngụy biện chỉ việc công kích vào cá nhân của người phát biểu. Chẳng hạn như “Ông nói là những người vô thần có đạo đức, vậy mà chính ông là người từng li dị với vợ con,” hay “Ông ta đang làm ăn với phía Việt Nam, tất nhiên ông ta phải nói tốt về Việt Nam”. Đây là một ngụy biện, bởi vì sự thật của phát biểu không tùy thuộc vào cá nhân của người phát biểu mà là logic của lời phát biểu. Một cách ngụy biện khác cũng dựa vào cách nói này là dùng một nhân vật khác, chẳng hạn như “Vậy thì chúng ta hãy đóng cửa nhà thờ cả đi. Hitler và Stalin đã chắc hẳn sẽ đồng ý với anh.”

Hình thức ngụy biện thứ hai trong loại này là người ngụy biện cố gắng thuyết phục người đối thoại chấp nhận luận điểm của họ bằng cách đề cập đến hoàn cảnh của cá nhân đó. Ví dụ: “Anh nói là không nên uống rượu, vậy mà anh đã từng ngất ngưởng cả năm qua.”

Cũng nằm trong loại ngụy biện này là thói dùng một đặc điểm của một vật thể nào đó để ứng dụng cho một cá nhân hay một vật thể khác. Ví dụ: “Anh theo học trong một trường dành cho con nhà giàu. Do đó, anh là một người giàu có, anh không hiểu gì về sự nghèo khổ.”

3. Lợi dụng quyền lực nặc danh. Trong trường hợp này, người ngụy biện không nêu danh tính người có thẩm quyền, và vì không ai biết tên người có thẩm quyền nên không ai có thể kiểm chứng sự chính xác của lời phát biểu. Một loại ngụy biện khác có quan hệ với loại này là dùng lời đồn đại để làm cơ sở lập luận. Ví dụ như “Một viên chức tình báo trong chính phủ Úc cho rằng chính anh từng hoạt động cho địch.”

........................
5. Luận điệu cá trích. Loại ngụy biện này thường hay được ứng dụng khi một người nào đó đưa vào những phát biểu không dính dáng gì đến vấn đề đang tranh luận, nhằm mục đích đánh lạc hướng vấn đề. Ví dụ: “Anh có thể nói rằng tử hình là một hình thức không có hiệu quả trong việc chống lại tội phạm, nhưng còn nạn nhân của tội phạm thì sao? Gia đình của nạn nhân sẽ nghĩ gì khi họ thấy tên sát nhân người thân của họ bị giam giữ trong nhà tù bằng đồng tiền của chính họ. Họ có nên nuôi dưỡng những tên sát nhân như thế không?”

6. Luận điệu ngược ngạo. Bằng chứng luôn luôn là gánh nặng của người phát biểu. Do đó, tìm cách di chuyển gánh nặng đó cho một người khác là một thủ thuật giới ngụy biện hay dùng. Chẳng hạn như trong câu này “Được rồi, vậy anh không tin là có người ngoài hành tinh đã từng chi phối đến chính phủ Mỹ, nhưng anh có thể chứng minh điều đó không,” đáng lẽ người phát biểu phải chứng minh, nhưng công việc đó lại được chuyển cho người đối thoại!

[blackbug]

Nhóm 2. Lợi dụng cảm tính và đám đông

7. Dựa vào bạo lực (ad baculum). Ngụy biện dựa vào bạo lực thực chất là một sự đe dọa, nhằm mục đích gây áp lực cho người đối thoại phải chấp nhận một kết luận nào đó. Loại ngụy biện này thưởng được giới chính khách dùng, và có thể tóm gọn bằng một câu “chân lí thuộc về kẻ mạnh”. Sự đe dọa không hẳn chỉ xuất phát từ người phát biểu, mà có thể từ một người khác. Ví dụ như “Những ai không tin vào Kinh thánh sẽ bị thiêu cháy dưới đáy địa ngục”, hay “Thôi được rồi, tôi đã biết số điện thoại của anh và biết anh đang ở đâu. À, tôi có nói cho anh biết là tôi có giấy phép mang súng chưa nhỉ?”
.................

10. Lạm dụng chữ nghĩa. Đây là một loại ngụy biện dựa vào dùng những chữ mang cảm tính cao để gắn một giá trị đạo đức vào một đề nghị hay một câu phát biểu. Chẳng hạn như trong câu “Bất cứ một người có lương tri nào cũng phải đồng ý rằng về Việt Nam ăn Tết là làm lợi cho **,” chữ “lương tri” được cài vào nhằm cho người đối thoại phải nghiêng theo những người có lương tri.
11. Dựa vào quần chúng (ad numerum). Loại ngụy biện này tin rằng nếu có nhiều người ủng hộ một đề nghị nào đó, thì đề nghị đó phải đúng. Ví dụ như “Đại đa số người dân trong cộng đồng ủng hộ ông Minh, vậy phát biểu của ông Minh ắt phải đúng.” Liên hệ với loại ngụy biện này là hình thức tranh thủ sự ủng hộ của đám đông để cố gắng cho thấy luận điểm của mình là đúng.

Nhóm 3. Làm lạc hướng vấn đề

12. Lí lẽ chẻ đôi. Loại ngụy biện này thường phân định một vấn đề thành hai giá trị: trắng và đen, bạn và thù, có và không, v.v.. dù trong thực tế, có hơn hai lựa chọn. Chẳng hạn như “Hoặc là anh hợp tác với tôi hay là anh chống tôi, anh chọn hướng nào, yes hay là no?”, hay “Đối với Mỹ, anh chỉ có hai lựa chọn: thương hay ghét, trả lời đi!”
...............

14. Lí luận lươn trạch. Loại ngụy biện này cho rằng nếu một sự kiện xảy ra, các sự kiện có hại khác sẽ xảy ra. Chẳng hạn như “Nếu chúng ta hợp pháp hóa marijuana, công chúng sẽ bắt đầu hút á phiện, và chúng ta cũng sẽ phải hợp pháp hóa á phiện. Rồi chúng ta sẽ là một quốc gia với những người ăn bám vào xã hội. Do đó, chúng ta không thể hợp pháp hóa á marijuana”. Hay một đoạn ví dụ khác:” Tiếc thay một cuộc cải cách về kinh tế, bình bị, tài chánh, xã hội, nông nghiệp như vậy, đang trên đường thành công rực rỡ: bị tan vỡ, bị huỷ bỏ chỉ vì tham vọng đánh Đại việt của Vương An Thạch. Mà đau đớn biết bao, khi người phá vỡ chỉ là một thiếu phụ Việt ở tuổi ba mươi. Giá như Thạch không chủ trương Nam xâm, chỉ cần mười năm nữa, toàn bộ xã hội Trung quốc thay đổi; rồi với cái đà đó, thì Trung quốc sẽ là nước hùng mạnh vô song, e rằng cứ muôn đời mặt trời vẫn nở phương Đông chứ không ngả về Tây như hồi thế kỷ 18 cho đến nay bao giờ.”
.............
16. Đơn giản hóa. Đây là một loại ngụy biện mà người phát biểu cố tình biến một quan niệm trừu tượng thành một điều cụ thể để bắt lấy thế thượng phong trong đối thoại (nhưng là ngụy biện). Ví dụ: “Tôi để ý thấy anh mô tả ông ta là một người quỉ quyệt. Vậy tôi hỏi anh cái “quỉ quyệt” đó nó nằm ở đâu trong bộ não? Anh không chỉ ra được cho tôi; do đó, tôi có thể nói cái quỉ quyệt không có thực.”
..........

19. Kéo dài tính tương đồng. Trong loại ngụy biện này, người dùng nó đề nghị một điều lệ chung chung, rồi ứng dụng nó cho mọi trường hợp và cá nhân. Ví dụ: “Tôi tin rằng chống luật pháp bằng cách phạm luật pháp là một điều sai trái”, hay “Nhưng quan điểm đó ghê tởm lắm, vì nó ám chỉ rằng anh sẽ không ủng hộ Martin Luther King,” hay “Anh muốn nói rằng luật về mật mã cũng có tầm quan trọng tương đương với phong trào giải phóng người da đen hay sao? Sao anh dám nói thế?”

20. Lí lẽ quanh co. Loại ngụy biện này thường lẩn quẩn trong vài giả định và kết luận. Chẳng hạn như “Những người đồng tính luyến ái nhất định không thể nắm chính quyền. Do đó, phải tống khứ những viên chức chính phủ đồng tính luyến ái. Vì thế, những người đồng tính luyến ái sẽ làm mọi cách để dấu diếm hành tung của họ, và họ có nguy cơ bị tống tiền. Do vậy, những người đồng tính luyến ái không được giữa chức vụ gì trong chính phủ.” Tức là trong một lí giải như thế, cả hai giả thuyết và kết luận đều giống nhau.

23. Lợi dụng trường hợp cá biệt. Ngụy biện này thường dùng một trường hợp cá biệt để đem ra ứng dụng cho một đám đông. Ví dụ: “Chúng ta cho phép bệnh nhân sắp chết dùng á phiện, chúng ta nên cho phép mọi người dùng á phiện.”

..........
25. Ngụy biện rơm. Loại ngụy biện này cố tình xuyên tạc, bóp méo quan điểm hay phát biểu của người khác, để làm luận điểm tấn công. Đây là một ngụy biện, vì nó không đương đầu với cái lí lẽ đang bàn. Chẳng hạn như: “Chúng ta nên ủng hộ chế độ cưỡng bách quân dịch. Người ta không thích tòng quân vì họ không muốn cuộc sống bị đảo lộn. Nhưng họ cần nhận thức rằng có nhiều điều quan trọng hơn tiện nghi trong cuộc sống.”
Nhóm 5. Nguyên nhân giả

26. “Post hoc”. Loại ngụy biện này phát biểu rằng hai sự kiện xảy ra, một trước và một sau, có quan hệ với nhau như nguyên nhân và hậu quả. Ví dụ: “Liên Xô sụp đổ sau khi nhà nước theo chủ nghĩa vô thần. Do đó, chúng ta phải từ bỏ chủ nghĩa vô thần để khỏi bị suy sụp.”

.......................
28. Ảnh hưởng không đáng kể. Đây là một loại ngụy biện mang tính phóng đại từ một ảnh hưởng rất nhỏ. Chẳng hạn như “Hút thuốc gây ra ô nhiễm môi trường ở Sydney” là một phát biểu đúng, nhưng ảnh hưởng của thuốc lá đến môi trường rất khiêm tốn khi so với ảnh hưởng của khói xe và các hãng xưởng.
.............
30. Nguyên nhân phức tạp. Một sự kiện xảy ra có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng người ngụy biện có thể đơn giản hóa thành một liên hệ đơn giản. Chẳng hạn như “Tai nạn xe cộ là do đường xá xấu” có thể đúng, nhưng tai nạn cũng có thể do người lái xe ẩu trong một điều kiện xấu.

31. Nguyên nhân sai (Non causa pro causa). Loại ngụy biện này xảy ra khi một điều nào đó được cho là nguyên nhân của một sự kiện, nhưng nó chưa thực sự được chứng minh là nguyên nhân. Ví dụ: “Tôi uống một viên aspirin và cầu nguyện thượng đế, và tôi không còn bị nhức đầu. Như vậy thượng đế đã chữa trị tôi khỏi nhức đầu.”

[blackbug]

Nhóm 6. Nhập nhằng

33. Chơi chữ (Amphiboly). Ngụy biện bằng chơi chữ dựa vào những giả thuyết mơ hồ, nhập nhằng, do bất cẩn thận hay cách phát biểu sai văn phạm. Chẳng hạn như một phát biểu kiểu như “Giả thuyết: tin vào Thượng đế sẽ lấp đi khoảng trống tinh thần” là ngụy biện, vì người “lấp đi khoảng trống tinh thần” là một điều trừu tượng, ai muốn hiểu sao thì hiểu.
..............

39. Giả định hư. Đây là một loại ngụy biện bằng cách dùng kỹ thuật phỏng vấn. Một trường hợp cổ điển là “Ông đã ngưng đánh vợ chưa?” Tức là một câu hỏi với một giả định rằng người được hỏi từng hành hung vợ. Đây là một mẹo mà giới luật sư thường hay dùng trong thẩm vấn. “Ông dấu tiền ăn cắp đó ở đâu?” Giới chính khách cũng thích mẹo này, đại khái như “Bao giờ thì nhóm EU này sẽ không còn xâm phạm vào công việc của chúng ta?”
Nhóm 9. Các nhầm lẫn khác

42. Dẫn chứng bằng giai thoại. Một trong những ngụy biện phổ biến nhất và đơn giản nhất là dựa vào những câu chuyện có tính vụn vặt, hay giai thoại. Chẳng hạn như “Có hàng khối bằng chứng cho thấy thượng đế hiện hữu và vẫn ban phép mầu hàng ngày. Mới tuần rồi đây, tôi có đọc được một câu chuyện về một cô gái sắp chết vì ung thư, cả gia đình cô đi cầu nguyện trong nhà thờ, và chỉ vài ngày sau cô hết bệnh.” Dùng kinh nghiệm cá nhân để minh họa cho một luận điểm là một điều hoàn toàn hợp lí, nhưng dùng những giai thoại như thế sẽ chẳng chứng minh gì. Một anh bạn có thể cho rằng anh từng gặp Elvis ở một siêu thị nào đó, nhưng những người chưa gặp Elvis bao giờ thì cần nhiều bằng chứng xác thực hơn.
..........

45. Lí lẽ của đồng tiền. Loại ngụy biện này thường dựa vào một niềm tin duy nhất rằng đồng tiền là một tiêu chuẩn của sự đúng đắn. Những người có nhiều tiến có khả năng đúng hơn những người ít tiền. Chẳng hạn như “Nhu liệu của hãng Microsoft đương nhiên là tốt hơn; nếu không thì làm sao Bill Gates có thể trở nên tỉ phú như thế”.
.....................
49. Ngụy biện “Tu quoque”. Đây là một trong những ngụy biện rất phổ biến. Nó dựa vào lí lẽ rằng một hành động có thể chấp nhận được bởi vì người đối nghịch đã làm. Chẳng hạn như “Anh là một người lừa dối.” “Rồi sao? Anh cũng là một tay lừa dối vậy.”

50. Lạm dụng thống kê. Thống kê thường được giới ngụy biện sử dụng tối đa, vì theo họ thống kê có thể dùng để “chứng minh” bất cứ điều gì. Người ta có thể vặn vẹo hai con số 1 và 3 điểm để sản xuất những phát biểu như “khác nhau 2 điểm”, “cao gấp 3 lần”, hay “tăng 200%”; người ta có thể dựa vào ý kiến đồng tình của 4 người trong 5 người để cho là “80% người được thăm dò”, hay thậm chí “đa số cộng đồng” đồng ý với một luận điểm nào đó. Tức là những khái quát hoá một cách vội vã, hay dựa vào một mẫu số cực kỳ thấp, thấp đến độ nó không có nghĩa lí gì. Thực ra, thống kê không chứng minh điều gì cả. Thống kê chỉ là một phương tiện hay thuật toán dùng để loại bỏ những trường hợp khả dĩ hay không khả dĩ. Vì có quá nhiều ngụy biện thống kê, nên vấn đề này sẽ được bàn tiếp trong một dịp khác. Tuy nhiên, những ai thích tìm hiểu vấn đề ngụy biện thống kê có thể tìm đọc cuốn sách rất nổi tiếng của Darrell. Huff, có tựa đề là “How to lie with statistics” (tạm dịch: “Làm thế nào để lừa dối bằng thống kê”).

Có thể nói những loại ngụy biện trên đây có những đặc điểm chung là (a) phát biểu không dựa vào lí lẽ logic; ( các định đề không vững để đi đến một kết luận; và © đưa ra giả định không đúng. Ngụy biện, do đó, nói cho cùng, là một sản phẩm của sự lười suy nghĩ. Và hầu như trong chúng ta, ai cũng có ít nhất là một lần lười suy nghĩ. Do đó, nếu điểm qua những loại ngụy biện trên đây, chúng ta tự cảm nhận rằng trong quá khứ mình chắc cũng có lần phạm vào lỗi lầm của ngụy biện. Điều này có thể đúng, và không nên lấy làm ngạc nhiên, vì các nhà thông thái, và ngay cả giới có huấn luyện về logic học cũng đôi khi, vì cố ý hay vô tình, ngụy biện. Giới chính trị gia và truyền thông là những người cực kỳ nổi tiếng về ngụy biện.

Nhưng tại sao những ngụy biện vẫn còn có mặt trên báo chí? Theo tôi, bởi vì chúng vẫn có khách hàng. Vẫn có người, dù ít hay nhiều, tin tưởng vào ngụy biện, vì nó thuận nhĩ, trơn tru, và nhất là không thách thức. Sờ một hòn đá trơn tru đem lại cho chúng ta một cảm giác khoan khoái dễ chịu hơn là sờ một hòn đá lởm chởm, hay ngồi trên một cái ghế ghồ ghề. Người ta thích sự trơn tru, bởi vì trơn tru là dấu hiệu của sự khoan khoái, dễ chịu, là cái khoảng thời gian giải lao, không cần sự thách thức.

Có lẽ, ở một khía cạnh nào đó, điều này cũng không đến nỗi tệ, bởi vì những ngụy biện phản ánh sự thành công [hay có người nói sự phong phú] của ngôn ngữ trong việc tách rời giữa những gì thô thiển, gồ ghề với những gì hoàn thiện, mỹ miều. Nhưng sự trơn tru của các vật thể và ngôn ngữ ngày nay đem lại cho chúng ta một cảm giác giả tạo về thế giới thực của các vật thể. Những kỳ kẹt xe trên đường xá mới để lộ trái tim phức tạp của một thành phố. Tương tự, một sự cố của internet sẽ nhắc nhở chúng ta về tình trạng hỗn mang và phức tạp của hệ thống thông tin điện tử. Sự hỗn mang và phức tạp là thực. Trơn tru, tròn trĩnh có thể là giả tạo. Những câu văn ngụy biện có thể chỉ là những lời phát biểu lém lỉnh thay vì lịch thiệp, hàm chứa mánh khóe thay vì thân thiện. Có thể nói, ngụy biện là những lối sáo ngữ liến thoắng nhằm vào mục đích lôi cuốn người nghe/đọc, thay vì cung cấp cho họ một sự thực.

Bởi vì ngụy biện là những lí lẽ mà bề ngoài có vẻ logic, nên chúng có khả năng thuyết phục những người không chịu khó suy nghĩ, nhất là những người còn mang nặng cảm tính. Điều này giải thích tại sao nhiều người trong chúng ta tiếp nhận một cách thụ động quá nhiều những điều càn rỡ về thế giới chung quanh, kể cả những niềm tin tôn giáo, những mê tín dị đoan, những triết lí quái đảng, những thông tin sai lạc, v.v.. Cái tác hại của việc tiếp nhận thụ động này là nó làm cho chúng ta trở nên nô lệ với cảm tính, và dễ dàng trở thành những tín đồ cuồng tín của những người “lãnh đạo” chính trị hay tôn giáo.

Để không trở thành những nô lệ, chúng ta cần phải suy nghĩ nghiêm túc. Suy nghĩ nghiêm túc là một quá trình hoạt động tri thức nhằm ý niệm hóa, ứng dụng, phân tích, tổng hợp, và (hay) đánh giá những thông tin được thu thập từ quan sát, kinh nghiệm, phản ánh, lí luận, hay liên lạc, như là một niềm tin cho hành động. Chúng ta cần phải dựa vào những giá trị tri thức với những đặc điểm như trong sáng, chính xác, nhất quán, có liên hệ, bằng chứng tốt, lí lẽ hợp lí, có chiều sâu, và công bình. Tức là, trước một câu phát biểu hay một đề nghị, chúng ta phải thẩm định lại kết cấu và nguyên tố của phát biểu hay đề nghị đó. Những kết cấu và nguyên tố này là: mục đích, vấn đề, giả định, quan niệm, bối cảnh, kết luận, ngụ ý, hậu quả, phạm vi tham khảo, và quan điểm khác.

Người Việt chúng ta thường rất tự hào về những đối thoại [mà chúng ta cho là “thông minh”] giữa Trạng Quỳnh và Chúa Trịnh ngày xưa. Nhưng nói một cách công bằng và theo tiêu chuẩn của lí luận logic, thì những trao đổi của Trạng Quỳnh hay tương tự chỉ là những ngụy biện ở trình độ thô sơ nhất . Nhưng có điều đáng buồn là những đối thoại kiểu Trạng Quỳnh, mà trong đó sự hơn thua nhau từng câu nói, bắt bẽ nhau từng chữ, vặn vẹo ý nghĩa của từng câu văn, v.v… lại đi vào sử sách, như thể để làm gương cho thế hệ sau này. Mà làm gương thật. Cho đến ngày nay, có người vẫn còn cho đó là một biểu tượng của sự thâm thúy, thông minh của dân tộc, là phản ánh sự phong phú của ngôn ngữ Việt, và đem ra ứng dụng trong tranh luận. [/color].......
Trong cái sự thực phức tạp, mờ mờ ảo ảo của vấn đề, có cái đẹp riêng. Không phải cái đẹp trơn tru, tròn trĩnh, nhưng là cái đẹp khắt khe của sự thật. Tương tự, một lời phát biểu nghịch lý có cái đẹp của nó, vì nó có thể đánh thức chúng ta về một thế giới phức tạp, một thế giới không nằm gọn trong đúng/sai, tốt/xấu, bạn/thù. Có lẽ đã đến lúc chúng ta nên vượt qua chính mình bằng cách cho các tế bào trí tuệ có cơ hội làm việc.

souce: vn2k.org

[jiSh@n]

Có hai hình thức thuộc loại ngụy biện này. Thứ nhất là dưới hình thức sỉ nhục, hay chửi rủa. Khi bất đồng ý kiến, người ngụy biện chỉ việc công kích vào cá nhân của người phát biểu. Chẳng hạn như “Ông nói là những người vô thần có đạo đức, vậy mà chính ông là người từng li dị với vợ con,” hay “Ông ta đang làm ăn với phía Việt Nam, tất nhiên ông ta phải nói tốt về Việt Nam”. Đây là một ngụy biện, bởi vì sự thật của phát biểu không tùy thuộc vào cá nhân của người phát biểu mà là logic của lời phát biểu. Một cách ngụy biện khác cũng dựa vào cách nói này là dùng một nhân vật khác, chẳng hạn như “Vậy thì chúng ta hãy đóng cửa nhà thờ cả đi. Hitler và Stalin đã chắc hẳn sẽ đồng ý với anh.”
Tại sao lại chỉ nhằm vào freewarez? Còn khối người nên nhằm vào nữa đấy. Tranh luận đàng hòang, mỗi người đều đưa ra quan điểm của mình, thế nhưng có những người dùng quá nhiều từ ngữ thô lỗ, chửi người khác là ngu dốt. Cái này là sự sỉ nhục, có tính là ngụy biện ko?

[blackbug]

to Freewarez: Ra thế.
to 7604 or Vikhoa: Em posh bài này hoàn toàn với thiện chí nhưng có lẽ một số người không hiểu rõ cái thiện chí đấy. Em nghĩ nếu có thể hai anh chuyển cho em bài này sang box Nghề nghiệp. Em nghĩ với những người mong muốn sống thực sự bằng Nghề của mình chứ không phải bằng nước bọt hoặc đầu gối thì những bài như thế này cũng giúp ích ít nhiều.

[meit]

to Freewarez: Ra thế.
to 7604 or Vikhoa: Em posh bài này hoàn toàn với thiện chí nhưng có lẽ một số người không hiểu rõ cái thiện chí đấy. Em nghĩ nếu có thể hai anh chuyển cho em bài này sang box Nghề nghiệp. Em nghĩ với những người mong muốn sống thực sự bằng Nghề của mình chứ không phải bằng nước bọt hoặc đầu gối thì những bài như thế này cũng giúp ích ít nhiều.

Chậc,chậc.... bác blackbug bình tĩnh đi chớ, phát biểu như vậy là bác thuộc vào "Nhóm 1" rồi. Ai nói gì thì nói, người ta mới khích có 1 câu mà bác phản ứng gay gắt thế. Bài của bác post lên đọc khá hay và khá dài, tuy nhiên ngay cả bản thân bác cũng không thoát khỏi những gì bác đưa ra (vì bài này có tên đối tượng nhắm vào rành rành). Cho nên nếu bác thật sự có thiện chí thì khi post bài, bác không nên nhắm vào đích danh người ta chứ.

[blackbug]

to meit: Nhóm 1: Là nhóm ngụy biện theo phương pháp thay đổi chủ đề nhưng chủ đề ở đây chính là cách ứng xử của freewarez trong "Văn hóa tranh luận". Tôi không phản ứng gay gắt mà có thể nói đó là phản ứng cuối cùng trước các bài viết của freewarez bởi vì xin trích nguyên văn lời của anh 7604
"Freewarez,

Nhiều người đã chán nản không muốn tiếp tục thảo luận vì bạn một mặt thì như máy phát lại những thông tin mặt khác thì suy diễn theo suy nghĩ mình mà chẳng cần biết suy luận của mình dựa trên cơ sở nào. Nói một cách khác những gì bạn đưa ra và những gì bạn cố chứng minh hoàn toàn chẳng liên hệ gì nhau, chỉ cố nói cho được mà không cần suy nghĩ."
Nhiều người ở đây bao gồm cả tôi. Tôi nêu đích danh freewarez vì muốn tốt cho cậu ấy thôi bởi nếu bạn theo dõi các bài viết của cậu ấy thì bạn có thể thấy cậu ấy cần đọc bài này đến mức nào (tất nhiên là có cả người khác nữa nhưng cậu ta là Mod nên cũng có thể coi là điển hình). Trừ những mục đích khác, nếu freewarez posh những bài kia thực sự từ những suy nghĩ của cậu ấy thì hy vọng sau khi đọc bài cậu ấy có thể thay đổi để tốt hơn. Các cụ vẫn nói là "học ăn, học nói..." mà. Nhưng có lẽ tôi đã hoài hơi mà lo chuyện bao đồng. Đành vậy, mỗi người có quyền sử xự và nhận lãnh hậu cũng như kết quả những hành vi của mình.

[lmp900]

blackbug, nếu ông vào topic Chính phủ điện tử sẽ làm bộ máy nhà nước trong sạch hơn mà đọc thì ông sẽ thấy một đống lý luận này chả có nhằm nhò gì hết :)
cho nên post chi tốn công mệt...

[quang_ngoc2006]

Mọi người đều mong muốn diễn đàn ngày 1 phát triển hơn , muốn đạt được điều đó thì những mod là những người quan trọng nhất , do đó mình kô dám chỉ trích ai , chỉ mong các bạn luôn cố gắng hoàn thiện mình hơn để giúp cho diễn đàn ngày 1 phát triển sẽ giúp ích cho nhiều người nữa :) .

[vikhoa]

Tôi sẽ giữ thread này lại vì nó rất có ích và đáng để đọc. Post vào box này cũng không có gì sai khi nó nói về 1 vấn đề trong văn hóa forum, cũng là điều mà không chỉ liên quan đến những con người làm CNTT tại VN mà còn cho tất cả những ai tham gia các loại forum khác. Box CNTT Việt Nam & Quốc tế không chỉ nói về những vấn đề quá to lớn mà ngay cả những vấn đề nhỏ nhưng ảnh hưởng lớn đến những người khác.

Thật sự văn hóa forum là một loại hình văn hóa riêng và hoàn toàn không giống như chúng ta trao đổi ở ngoài đời. Nhưng có lẽ tôi nên nói về vấn đề này trong một thread khác vì tôi chỉ muốn đọc bài này chứ không muốn thảo luận.

Freewarez đừng nghĩ rằng người ta đang công kích bạn. Họ chỉ khuyên bạn nên đọc và tôi cũng muốn khuyên bạn hãy đọc kỹ bài viết khá dài đó và xem bạn có rút ra được điều gì không. Một khi có ai đó có phê bình hoặc chỉ trích tôi một điều gì, tôi phải tự xem lại xem tại sao người ta nói mình như vậy và tôi chỉ phản biện lại nếu như tôi cảm thấy mình không có gì sai cả.

[babylearncom]

hic topic bài này bỏ đi 4 chữ "dành cho freewarez" thì thấy thích hợp hơn . Diễn đàn cả ngàn người truy cập , rồi tự hỏi who is freewarez ...why is this topic for him ?
hay là topic này chỉ cho freewarez ? thiệt tình

[blackbug]

Ha cu cậu này có suy nghĩ cũng ...hay . Chỉ tội cậu mà đang sống Ở VN thì nên immigration abroad . Ở Việt nam hiện nay muốn hơn người thì chỉ có ..2 options đó mà thui !!!

Anyway, I do it my way

[jiSh@n]

Bài viết đúng rất đáng để đọc và suy gẫm, nhưng nếu chỉ đích danh freewarez ra thì người viết cũng nên xem lại chính mình. Tóm lại, edit lại cái title là tốt nhất.

[quang_ngoc2006]

KÔ có ai hoàn hảo , sẽ có 1 lúc nào đó bạn cảm thấy rất khó chịu và tất nhiên sẽ có những hành động kô đẹp , mình nghĩ ai cũng sẽ có lúc giống như freewarez , vì thía cũng đừng wá khích như vậy .

[DragonPhoenix]

to Freewarez: Ra thế.
to 7604 or Vikhoa: Em posh bài này hoàn toàn với thiện chí nhưng có lẽ một số người không hiểu rõ cái thiện chí đấy. Em nghĩ nếu có thể hai anh chuyển cho em bài này sang box Nghề nghiệp. Em nghĩ với những người mong muốn sống thực sự bằng Nghề của mình chứ không phải bằng nước bọt hoặc đầu gối thì những bài như thế này cũng giúp ích ít nhiều.

Tôi thấy bài viết này khá hay đấy, nhiều người cần phải đọc nó để hiểu thế nào là tranh luận. Đôi khi vô tình ta "cãi bừa" mà không biết lại cứ "cãi bướng" làm cho người đọc cảm thấy ngứa mắt vô cùng !

Theo ý tôi bài này để trong mục CNTT VN & TG thì ko phù hợp, vậy thể theo yêu cầu của tác giả tôi chuyển đến mục khác thích hợp hơn mà DDTH đang có(bài này cũng ko phù hợp Box Nghề Nghiệp)

[nguyenphucthuan]

LOL, bài post khá hay đấy , nhưng không biết người post có quên hay thíêu sót điều gì không nhỉ :D. nếu cái taq [quote] của forum không hoạt động thì dùng hai cái dấu " " cũng được chẳng hạn :D

[trungduongca]

Bài góp ý hay, có chất luợng nhưng hơi kém phần tế nhị một tẹo
tuy nhiên - hoan nghênh ở cái thiện chí và thẳng thắn

[Thai Duong]

Vấn đề nêu ra và các luận điểm ,căn cứ chứng minh là rất sắc sảo. Từ đó còn có một vấn nạn về tranh luận (lý luận,tranh cải).Tại cái gì,do đâu mà xã hội ta thường vướng phải những sai sót trong tranh luận? Tranh luận là nói đến đúng sai của chứng lý, nếu dùng nắm tay mà lý luận thì nói như người trung hoa:khẩu phục(vì sợ nắm đấm),tâm không phục(vì lý chứng khiên cưởng).Theo tôi chúng ta chưa có một khoa học dạy người ta biết cách lý luận đúng đắn.Phải vậy không?Khi người ta không tranh luận một cách khoa học,khách quan thì xảy ra cảnh ai già mồm+nắm tay là có lẽ phải(nhưng ít tính thuyết phục).

[Javavietnam]

blackbug,

vậy thì Javavietnam thuộc hạng ngụy biện nào vậy?

[Minh789]

Thật tình cờ là Hà Thư Sinh đã 'cùng' tham gia thảo luận với chúng ta ở
http://www.talawas.org
"Từ kiến nghị của các nhà giáo, nếu được phép nén mục tiêu của giáo dục Việt Nam hiện nay lại trong vài từ, tôi sẽ nén như thế này: “Trung thực, sáng tạo, tôn trọng sự khác biệt”.
Việt Nam là một đất nước chịu ảnh hưởng của Nho giáo cả ngàn năm (có thể cái Nho giáo mà chúng ta thường thấy là gốc Việt Nho đã bị Hán hóa và thoái hoá như giả thiết của giáo sư Kim Định). Những điều cốt lõi như: Nhân, Trí, Dũng và phong cách người Quân tử thì vẫn còn giá trị. Nhưng những cái như: tư tưởng Đức trị [1] , tính gia trưởng, độc đoán… vốn thoát thai từ Tam cương (3 mối quan hệ: Vua-tôi, Cha-con, Chồng-vợ) thì còn gây hại nhiều. Ngày nay Tam cương đã nhẹ hơn ngày xưa nhiều, nhưng ra ngoài xã hội người Việt vẫn có xu hướng độc đoán trong suy nghĩ: chỉ tôi đúng nó sai. Nó đã sai rồi thì không thể chấp nhận nó được, không thể chung sống với nó được. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy cản trở tiến trình phát triển. Không chấp nhận cái mới, cái khác mình. Khó hợp tác với nhau".
Minh hoàn toàn tán thành kiến nghị của Hà Thư Sinh về mục tiêu giáo dục, xin nhắc lại :
“Trung thực, sáng tạo, tôn trọng sự khác biệt”.
Lõi của cư xử đúng là sự tôn trọng, bất kể quan hệ đó là bạn bè, thầy trò, cha con, lớn bé... Có được ý thức tôn trọng, chúng ta sẽ không 'mạ lỵ' nhau trong tranh luận dù quan niệm có thể khác nhau hoặc trái ngược nhau.
M sinh ra và lớn lên ở VN, học tập dưới mái trường XHVN và được một người cha nghiêm khắc dậy dỗ ... nên văn hoá Việt nam cũng đã ngấm vào máu.'Kho tàng' ca dao tục ngữ trong đầu M có lẽ cũng kha khá. M cũng đã du học ở 'Tây' trước đây và hiện giờ, song công lao để M biết nhận ra sự cần thiết phải "tôn trọng sự khác biệt" lại từ một cô bé thiếu niên : " ...Bố chỉ muốn nghe những gì bố muốn nghe. Vậy thì bố chọn đi, hoặc là con im lặng, hoặc là con chỉ nói những gì hợp ý bố..." Chính con gái đã dậy cho M phải biết lắng nghe, phải biết tôn trọng. M vẫn nhắc lai chuyện này với con gái mình mỗi khi vui miệng và không quên kèm theo câu cám ơn chân tình.

[emdotlam]

Đọc xong chả rút được cái gì cho bản thân cả. Làm sao mà sống như lý thuyết được. Sống trên đời này mà cứ phải theo các quy tắc thì chán chết ! Ngứa thì Bật ! Mà không Bật thì Gật ! Có thế thôi !

up 1 phát cho freewarez

[Empty_heart]

Lại chú Freewarez... Blackbug có post hàng trăm bài chỉ đích danh cậu ta... Thì cũng như muối bỏ biển, cậu ta chỉ biết phát thanh thôi à.

Blackbug post bài hay lắm, rất đáng để suy nghĩ và học hỏi.

[manhhung12]

... chứ không phát biểu theo cảm tính, lười biếng,....
.............
Trong cộng đồng người Việt, vấn đề này còn nghiêm trọng hơn. Rất nhiều trường hợp, những cuộc tranh luận trong cộng đồng đã trở thành những cuộc chửi lộn, mà trong đó người tham gia tha hồ vung vít, ném liệng vốn liếng chữ nghĩa qua lại một cách hỗn độn, mà chẳng cần để ý đến logic hay các nguyên tắc của tranh luận là gì.
...............


1) Phát biểi lười biếng là gì hả bạn?????
2) Sao bạn lại có thể đưa cả cộng đồng người Việt ra để nhận xét và đánh giá hàm hồ như vậy??? Tôi không hiểu đây là bài viết của bạn hay của ai nhưng tôi thực sự không đồng ý với cách phát biểu theo kiểu chủ quan như vậy! Đây thực sự cũng là một phát biểu theo "cảm tính" và "chủ quan" của bạn rồi đó (nếu đây là bài viết của chính bạn).

[manhhung12]

Cảm tính, chủ quan mới gọi là ...DIỄN ĐÀN chớ . Cứ đòi khách quan không thui thì thành cái thư viện di động, hay tờ báo khoa học a` ? Tôi bảo vệ và cổ vũ cho cách ăn nói thiên về CHỦ QUAN này

Vì blackbug viết thế này:
"Những qui tắc chung và căn bản là người tham gia chỉ phát biểu bằng cách vận dụng những lí lẽ logic, với thái độ thành thật và cởi mở, chứ không phát biểu theo cảm tính, lười biếng, hay biểu hiện một sự thiển cận, đầu óc hẹp hòi. "
Thế nhưng sau đó lại có nhận xét:
"Trong cộng đồng người Việt, vấn đề này còn nghiêm trọng hơn. Rất nhiều trường hợp, những cuộc tranh luận trong cộng đồng đã trở thành những cuộc chửi lộn, mà trong đó người tham gia tha hồ vung vít, ném liệng vốn liếng chữ nghĩa qua lại một cách hỗn độn, mà chẳng cần để ý đến logic hay các nguyên tắc của tranh luận là gì."
Thì quả thực là một kiểu lắm lời, ba hoa chứ "văn hóa tranh luận" gì ở đây????

[Minh789]

Tôi sẽ giữ thread này lại vì nó rất có ích và đáng để đọc. Post vào box này cũng không có gì sai khi nó nói về 1 vấn đề trong văn hóa forum, cũng là điều mà không chỉ liên quan đến những con người làm CNTT tại VN mà còn cho tất cả những ai tham gia các loại forum khác. Box CNTT Việt Nam & Quốc tế không chỉ nói về những vấn đề quá to lớn mà ngay cả những vấn đề nhỏ nhưng ảnh hưởng lớn đến những người khác.

Freewarez đừng nghĩ rằng người ta đang công kích bạn. Họ chỉ khuyên bạn nên đọc và tôi cũng muốn khuyên bạn hãy đọc kỹ bài viết khá dài đó và xem bạn có rút ra được điều gì không. Một khi có ai đó có phê bình hoặc chỉ trích tôi một điều gì, tôi phải tự xem lại xem tại sao người ta nói mình như vậy và tôi chỉ phản biện lại nếu như tôi cảm thấy mình không có gì sai cả.

Tôi đồng ý với rất nhiều điểm của bài viết rất dài này. Tác giả đã khá công phu tổng hợp những đặc điểm chính trong văn hóa tranh luận . Những điểm này mà "ngấm " được vào mỗi người Việt nam thì có lẽ dân tộc mình đã tiến xa. Thật cay đắng mà thấy rằng ngay cả nhiều người được coi là trí thức vẫn không thoát nổi "lối mòn của tâm thức" . Các bạn có thể tham khảo mấy bài viết sau : “Tình dục và các nhà văn nữ di dân Việt Nam” của Thế Uyên, Hợp Lưu số 81, 2005; “Nhận diện một số nhà văn Việt đầu thế kỷ 21” của Nguyễn Văn Lục, Hợp Lưu số 81, 2005; “Trò chuyện với hoa thủy tiên” của Nguyễn Huy Thiệp, Văn Học số 223, 2005; “Có thật đa số các nhà văn đều vô học, các nhà thơ đều lưu manh?” của Trần Mạnh Hảo, Văn Học số 223, 2005; “Khi nhà văn cười nhà thơ” của Ngọc Anh, Văn Học số 223, 2005 http://www.talawas.org/talaDB/showFile.php?res=4109&rb=0102&von=0 .
( Nếu link vi phạm nội quy nhờ BQT xóa giùm)