relax
25-01-2010, 09:09
TT - Những người thường xuyên làm việc với máy tính dễ mỏi tay, đau khớp vai, lạnh chân, nhức đầu, chóng mặt.
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Cache/Image/30/393030.jpg
Sử dụng máy tính đúng cách sẽ không mỏi tay, cứng khớp... - Ảnh: N.C.T.
Theo thống kê của các hãng bảo hiểm Đức, số người đến khám bệnh vì lý do đau mỏi cánh tay đi kèm với nhức đầu, chóng mặt càng lúc càng nhiều. Từ nhiều năm nay, ngành y bên trời Tây cảnh báo về một hội chứng bệnh nghề nghiệp được đặt tên là RSI (repetitive strain injury) thường gặp ở người phải gõ bàn phím máy vi tính, phải đẩy “chuột” nhiều lần trong ngày! Bệnh này tất nhiên không hiếm thấy ở châu Á, còn ở VN cũng không thiếu người “không gõ không về”!
Càng tập trung càng dễ đau
Càng tập trung vào công việc càng dễ là miếng mồi ngon cho hội chứng RSI, vì tư thế ngồi cách mấy cũng co cứng, vì bắp thịt cánh tay khó lòng trong tình trạng thư giãn, vì cột sống cổ khó tránh áp lực của cái đầu ít khi lắc lư. Thêm vào đó là khuynh hướng tăng áp lực nội nhãn do thần kinh thị giác mệt nhoài vì phải điều tiết liên hồi trước kích ứng nhấp nháy của màn hình.
Định bệnh không khó
Trên thực tế không mấy khó để phát hiện bệnh. Không nhiều thì ít, nạn nhân của hội chứng RSI sớm muộn khó tránh than thân trách phận vì:
- Mỏi cánh tay, nhất là cổ tay, dù không làm việc nặng.
- Cứng khớp ngón tay buổi sáng sớm, khiến có khi thầy thuốc chẩn đoán lầm là viêm khớp dạng thấp.
- Vọp bẻ ngón chân hay bắp chân, nhất là trong giấc ngủ, dù ban ngày không hề chơi thể dục thể thao.
- Đau khớp vai, hay thường gặp hơn nữa là đau sau ót sau vài giờ làm việc dù không bị đè đầu đè cổ!
- Sưng các ngón tay vào buổi tối dù suốt ngày không hề đếm tiền hay táy máy gì khác!
- Tê đầu ngón tay hay có cảm giác kiến bò dù huyết áp bình thường.
- Lạnh tay, lạnh chân dù trời đang nóng.
- Nhức đầu, chóng mặt sau vài giờ ngồi trước màn hình dù chỉ chơi game.
Nếu xét về cơ chế bệnh lý, bệnh xảy ra do động tác đơn điệu mỗi ngày như mọi ngày của người dùng bàn phím máy vi tính và dùng chuột, nhất là với người không dùng kiểu đánh với mười ngón tay, hay ở người rê chuột qua lại trong khoảng cách rất gần nhưng quá thường.
... Nhưng khó chữa lành
Động tác co ngón tay quá lâu vì không rời bàn phím, cũng như do bàn tay nắm bắt chuột quá thường, nếu xét về cường độ đúng ra không đủ trầm trọng đến mức gây bệnh. Vấn đề chính ở chỗ thương tổn mô mềm và gân cơ chẳng những không được phục hồi mà còn tích lũy, do ngày nào cũng phải gõ phím, kéo chuột nhiều giờ liên tục.
Chuyện nhỏ lúc đầu nhờ đó xé ra to. Sau đó càng lúc lại càng nhiêu khê, phần vì không mấy nạn nhân chịu tìm thầy chạy thuốc cho sớm, phần vì không ít người bị chẩn đoán sai theo kiểu áp đặt là thoái hóa cột sống vì mấy ai đau tay, đau vai mà không mỏi cổ! Hậu quả là từ nạn nhân bước qua bệnh nhân một lèo!
Chuyện gì cũng có lý do
Giải pháp xem ra lại không quá phức tạp nếu người dùng máy vi tính lưu ý:
- Thiết kế bàn giấy sao cho có diện tích rộng rãi để có thể làm việc thoải mái với chú chuột tung tăng trên mặt bàn, thay vì bó rọ khiến người bắt chuột lúc nào cũng co rúm!
- Đặt màn hình đừng quá cao, cũng đừng ngang tầm mắt mà đúng độ thấp, để khỏi mỏi mắt trông lên như ngóng chờ gì đó và lúc nào cũng nhẹ nhàng nhìn xuống như bậc trưởng thượng.
- Chọn độ cao mặt bàn thấp vừa phải để vai đừng rút, cũng đừng xệ khi gõ phím.
- Dùng bàn phím rộng rãi để đừng phải chụm ngón tay mỗi lần gõ chữ.
- Đừng đặt bàn phím quá xa hay quá gần, mà sao có chỗ tựa để hai cổ tay hoặc khỏi bị cấn, hoặc đừng lơ lửng giữa trời khi gõ bàn phím.
- Thay đổi luân phiên cách dùng chuột và dùng bàn phím thay vì mỗi ngày cứ bổn cũ mà làm tới.
- Đừng xem thường dấu hiệu mỏi mệt. Phải nghỉ giữa giờ, chẳng những càng thường càng tốt mà ngay khi vừa có cảm giác khó chịu. Tất nhiên khi ngưng công việc đừng chơi game vì cũng như không!
- Đứng lên, xoa mắt, vươn vai, duỗi cột sống ít phút mỗi giờ, nếu tập được yoga càng tốt.
- Thở sâu trong khi làm việc vì nhiều người có thói quen bặm môi, nín thở để tìm ý tưởng khi gõ máy vi tính.
- Chơi thể thao sau giờ làm việc với máy vi tính.
- Ngâm bàn chân, bàn tay vào nước ấm cuối ngày, nhất là nếu làm việc trong phòng máy lạnh.
Quả thật, cuộc sống con người khó thiếu chiếc máy vi tính ở thế kỷ 21. Nhưng nếu vì thế mà phải đánh đổi bằng hội chứng RSI thì lỗi phần lớn do nạn nhân. Đâu có máy nào ép người phải gõ? Đâu có chuột nào cần “bắt” cả ngày? Không oan chút nào!
BS LƯƠNG LỄ HOÀNG
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=360396&ChannelID=12
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Cache/Image/30/393030.jpg
Sử dụng máy tính đúng cách sẽ không mỏi tay, cứng khớp... - Ảnh: N.C.T.
Theo thống kê của các hãng bảo hiểm Đức, số người đến khám bệnh vì lý do đau mỏi cánh tay đi kèm với nhức đầu, chóng mặt càng lúc càng nhiều. Từ nhiều năm nay, ngành y bên trời Tây cảnh báo về một hội chứng bệnh nghề nghiệp được đặt tên là RSI (repetitive strain injury) thường gặp ở người phải gõ bàn phím máy vi tính, phải đẩy “chuột” nhiều lần trong ngày! Bệnh này tất nhiên không hiếm thấy ở châu Á, còn ở VN cũng không thiếu người “không gõ không về”!
Càng tập trung càng dễ đau
Càng tập trung vào công việc càng dễ là miếng mồi ngon cho hội chứng RSI, vì tư thế ngồi cách mấy cũng co cứng, vì bắp thịt cánh tay khó lòng trong tình trạng thư giãn, vì cột sống cổ khó tránh áp lực của cái đầu ít khi lắc lư. Thêm vào đó là khuynh hướng tăng áp lực nội nhãn do thần kinh thị giác mệt nhoài vì phải điều tiết liên hồi trước kích ứng nhấp nháy của màn hình.
Định bệnh không khó
Trên thực tế không mấy khó để phát hiện bệnh. Không nhiều thì ít, nạn nhân của hội chứng RSI sớm muộn khó tránh than thân trách phận vì:
- Mỏi cánh tay, nhất là cổ tay, dù không làm việc nặng.
- Cứng khớp ngón tay buổi sáng sớm, khiến có khi thầy thuốc chẩn đoán lầm là viêm khớp dạng thấp.
- Vọp bẻ ngón chân hay bắp chân, nhất là trong giấc ngủ, dù ban ngày không hề chơi thể dục thể thao.
- Đau khớp vai, hay thường gặp hơn nữa là đau sau ót sau vài giờ làm việc dù không bị đè đầu đè cổ!
- Sưng các ngón tay vào buổi tối dù suốt ngày không hề đếm tiền hay táy máy gì khác!
- Tê đầu ngón tay hay có cảm giác kiến bò dù huyết áp bình thường.
- Lạnh tay, lạnh chân dù trời đang nóng.
- Nhức đầu, chóng mặt sau vài giờ ngồi trước màn hình dù chỉ chơi game.
Nếu xét về cơ chế bệnh lý, bệnh xảy ra do động tác đơn điệu mỗi ngày như mọi ngày của người dùng bàn phím máy vi tính và dùng chuột, nhất là với người không dùng kiểu đánh với mười ngón tay, hay ở người rê chuột qua lại trong khoảng cách rất gần nhưng quá thường.
... Nhưng khó chữa lành
Động tác co ngón tay quá lâu vì không rời bàn phím, cũng như do bàn tay nắm bắt chuột quá thường, nếu xét về cường độ đúng ra không đủ trầm trọng đến mức gây bệnh. Vấn đề chính ở chỗ thương tổn mô mềm và gân cơ chẳng những không được phục hồi mà còn tích lũy, do ngày nào cũng phải gõ phím, kéo chuột nhiều giờ liên tục.
Chuyện nhỏ lúc đầu nhờ đó xé ra to. Sau đó càng lúc lại càng nhiêu khê, phần vì không mấy nạn nhân chịu tìm thầy chạy thuốc cho sớm, phần vì không ít người bị chẩn đoán sai theo kiểu áp đặt là thoái hóa cột sống vì mấy ai đau tay, đau vai mà không mỏi cổ! Hậu quả là từ nạn nhân bước qua bệnh nhân một lèo!
Chuyện gì cũng có lý do
Giải pháp xem ra lại không quá phức tạp nếu người dùng máy vi tính lưu ý:
- Thiết kế bàn giấy sao cho có diện tích rộng rãi để có thể làm việc thoải mái với chú chuột tung tăng trên mặt bàn, thay vì bó rọ khiến người bắt chuột lúc nào cũng co rúm!
- Đặt màn hình đừng quá cao, cũng đừng ngang tầm mắt mà đúng độ thấp, để khỏi mỏi mắt trông lên như ngóng chờ gì đó và lúc nào cũng nhẹ nhàng nhìn xuống như bậc trưởng thượng.
- Chọn độ cao mặt bàn thấp vừa phải để vai đừng rút, cũng đừng xệ khi gõ phím.
- Dùng bàn phím rộng rãi để đừng phải chụm ngón tay mỗi lần gõ chữ.
- Đừng đặt bàn phím quá xa hay quá gần, mà sao có chỗ tựa để hai cổ tay hoặc khỏi bị cấn, hoặc đừng lơ lửng giữa trời khi gõ bàn phím.
- Thay đổi luân phiên cách dùng chuột và dùng bàn phím thay vì mỗi ngày cứ bổn cũ mà làm tới.
- Đừng xem thường dấu hiệu mỏi mệt. Phải nghỉ giữa giờ, chẳng những càng thường càng tốt mà ngay khi vừa có cảm giác khó chịu. Tất nhiên khi ngưng công việc đừng chơi game vì cũng như không!
- Đứng lên, xoa mắt, vươn vai, duỗi cột sống ít phút mỗi giờ, nếu tập được yoga càng tốt.
- Thở sâu trong khi làm việc vì nhiều người có thói quen bặm môi, nín thở để tìm ý tưởng khi gõ máy vi tính.
- Chơi thể thao sau giờ làm việc với máy vi tính.
- Ngâm bàn chân, bàn tay vào nước ấm cuối ngày, nhất là nếu làm việc trong phòng máy lạnh.
Quả thật, cuộc sống con người khó thiếu chiếc máy vi tính ở thế kỷ 21. Nhưng nếu vì thế mà phải đánh đổi bằng hội chứng RSI thì lỗi phần lớn do nạn nhân. Đâu có máy nào ép người phải gõ? Đâu có chuột nào cần “bắt” cả ngày? Không oan chút nào!
BS LƯƠNG LỄ HOÀNG
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=360396&ChannelID=12