Ga mo
18-06-2008, 15:44
(TBKTSG) - Thụy Sỹ là một đất nước nhỏ nằm bên cạnh dãy núi Alps với diện tích 41.290 ki lô mét vuông (chỉ bằng 1/8 diện tích Việt Nam); trong đó chỉ có 10% đất canh tác, còn lại là rừng núi và các suối nước nóng, hồ.
Thụy Sỹ có 65% dân số là dân tộc Đức, 18% Pháp, 10% Ý và 7% là các dân tộc khác.
http://www.thesaigontimes.vn/Uploads/Articles/6558/31a5c_26_200.jpg
Bạt ngàn những vườn nho dọc theo triền đồi nhìn ra hồ Leman. Ảnh: VTX.
Ba dân tộc chính sống chung với nhau có những nét văn hóa đặc thù nhưng họ luôn bảo vệ bản sắc của dân tộc mình. Tuy nhiên, khi đụng đến quyền lợi quốc gia thì tất cả luôn đặt đất nước lên trên hết.
Năm 2007, tổng sản phẩm quốc dân (GDP) của 7,6 triệu dân Thụy Sỹ đạt 264 tỉ đô la Mỹ, lớn hơn GDP của 85,5 triệu dân Việt Nam nhiều lên. Thu nhập bình quân đầu người của Thụy Sỹ đạt 35.300 đô la Mỹ.
Sang Thụy Sỹ thỉnh giảng tại Đại học Genève lần này, tôi dành thời gian đi thăm nhiều nơi mới thấy những chủ nhân của đất nước nhỏ bé này rất giàu và mạnh. Thụy Sỹ không hề có chiến tranh và hầu như tất cả các tổ chức quốc tế đều đặt trụ sở ở đây. Đàm đạo với nhiều giáo sư Thụy Sỹ và nhiều chuyên gia người Việt đang sinh sống ở đây nhiều năm, tôi nhận ra chính hệ thống giáo dục độc đáo của họ đã ươm mầm nhân tài ở mọi tầng lớp người dân, tạo ra những lãnh đạo tài giỏi cho đất nước.
Tài nguyên con người của Thụy Sỹ được đào tạo ngay từ tấm bé để khi lớn lên nắm vững kiến thức khoa học sâu rộng và có thể quyết định chính xác những hướng phát triển kinh tế. Chính phủ Thụy Sỹ đặc biệt chú ý đến cái nền của giáo dục: đó là giáo dục phổ thông.
Thụy Sỹ không có Bộ Giáo dục, mà chính sách giáo dục là do mỗi tỉnh, huyện và cộng đồng cùng quyết định tùy thuộc văn hóa dân tộc, môi trường sinh thái đặc thù ở mỗi địa phương. Một hội đồng giáo dục liên bang được chính phủ thành lập để nắm được các hoạt động giáo dục trên toàn quốc.
Sau giai đoạn mẫu giáo, giáo dục phổ thông có tất cả 13 năm. Bắt đầu lên lớp 3 các cháu phải học thêm một ngôn ngữ dân tộc khác ngoài tiếng mẹ đẻ (thí dụ ở trường vùng nói tiếng Pháp thì học thêm tiếng Đức hoặc Ý; trường vùng nói tiếng Đức thì học thêm tiếng Pháp hoặc Ý). Lên lớp 5 thì học thêm ngôn ngữ dân tộc thứ hai. Lên trung học đệ nhất cấp, tiếp tục học hai ngôn ngữ dân tộc và học thêm một ngoại ngữ, thường là tiếng Anh. Sang trung học đệ nhị cấp, học sinh tiếp tục học các ngôn ngữ dân tộc và ngoại ngữ như đã học ở đệ nhất cấp.
Chương trình học ở các cấp là do địa phương thiết kế (chứ không phải theo một khuôn duy nhất do Bộ Giáo dục bắt buộc như ở ta). Chương trình chủ yếu dạy học sinh biết cách sống trong xã hội, trong thiên nhiên nơi mình cư trú, vì thế học sinh mới bắt đầu vào lớp 1 đã được cho đi dã ngoại ở những nơi gần nhà; lên lớp 3 đi lên vùng trượt tuyết...
Đây là cách giảng dạy cách sống cho những công dân tương lai, mà giáo dục phổ thông của Việt Nam không dám nghĩ tới. Các môn lịch sử, địa lý, khoa học được dạy với nội dung nhẹ nhàng, chứ không phải dạy nhồi nhét. Từ trung học đệ nhị cấp, học sinh nào không thích học hàn lâm thì có thể theo học chương trình hướng nghiệp, khi tốt nghiệp trung học là có thể đi làm việc ở các doanh nghiệp ngay, hoặc có thể liên thông học tiếp nghề đó tại một trường cao đẳng nghề gần nhà.
Cũng như học sinh ở các nước Đan Mạch, Đức, Hà Lan, Bỉ... khuynh hướng học sinh đi theo hướng nghiệp nhiều hơn vào đại học vì có tay nghề làm việc ngay, lương có thể bằng hoặc cao hơn lương của người có bằng đại học.
Giáo dục phổ thông của Thụy Sỹ bắt buộc ở mẫu giáo, tiểu học, và trung học đệ nhất cấp nên học sinh hoàn toàn được miễn phí. Trung học đệ nhị cấp không bắt buộc, nhưng cũng miễn phí. Học sinh chỉ phải trả tiền tàu xe khi đi dã ngoại.
Được nhà nước trang bị cho mình kiến thức phổ thông cơ bản rất sát thực tế như thế, mỗi người dân Thụy Sỹ biết tư duy, tìm hướng đi của mình sao cho gắn kết với phát triển kinh tế của đất nước. Từ đó, họ chọn đúng nghề để học, chứ không phải chọn theo “tỷ lệ chọi” các ngành học dễ thi đậu nhất dù không thích ngành đó.
Tài nguyên thiên nhiên của Thụy Sỹ thua xa so với Việt Nam. Họ chỉ có rừng, thác nước và nước muối khoáng. Tiền nhân người Thụy Sỹ không nghĩ đến việc khai phá rừng để sản xuất lương thực mà chỉ khai phá những đường băng lên các đỉnh núi cao phục vụ môn thể thao trượt tuyết.
Vào mùa đông, không những dân Thụy Sỹ đi trượt tuyết mà dân ở các nước khác cũng kéo nhau đến Thụy Sỹ du lịch sông hồ, tắm suối khoáng nóng và trượt tuyết. Hàng trăm ngành công nghiệp và dịch vụ đã ra đời để phục vụ cho công nghiệp du lịch và trượt tuyết này.
Đất đồng bằng nhỏ hẹp ở các thung lũng là của những hợp tác xã (HTX) nông nghiệp dùng để trồng trọt và chăn nuôi. Dọc các vách đá theo triền núi vùng tỉnh Valais (tương tự như vùng đá ở Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang) là những vườn nho bạt ngàn của khoảng 5.000 nông dân xã viên của HTX Rượu vang Valais.
Chuyện Thụy Sỹ là thế, họ đi lên giàu mạnh nhờ mỗi người dân đều bắt buộc phải có căn bản giáo dục ở cấp phổ thông để tự mình nhận thức được bản thân cần đào tạo thêm nghề gì nữa ở bậc đại học hoặc cao đẳng nghề để tham gia đắc lực trong cộng đồng dân tộc.
Ở Việt Nam, thấy cảnh những người giàu đang có xu hướng “di tản giáo dục” sang các nước phát triển, nhất là Mỹ, mà thương cho hàng chục triệu dân thường phải chịu tiếp nhận một hệ thống giáo dục phổ thông không chuẩn bị được cho thanh niên vào đời với kiến thức và kỹ năng có thể tham gia vào đội ngũ lao động đắc lực của xã hội.
Khi đề cập đến vấn đề giáo dục, chúng ta thường chỉ chú trọng đến bậc đại học, trong khi cái cần được ưu tiên cải tiến nhất chính là giáo dục phổ thông thì lại không mấy được quan tâm.
Với trình độ lao động được giáo dục căn bản và đào tạo tay nghề như hiện nay, liệu chúng ta có thể tiến lên thành quốc gia công nghiệp từ năm 2020?
GS. VÕ TÒNG XUÂN
http://diendankinhte.vn/ban-ve-giao-duc-dao-tao-viet-nam/790-giao-duc-cai-nhin-tu-thuy-sy.html
Thụy Sỹ có 65% dân số là dân tộc Đức, 18% Pháp, 10% Ý và 7% là các dân tộc khác.
http://www.thesaigontimes.vn/Uploads/Articles/6558/31a5c_26_200.jpg
Bạt ngàn những vườn nho dọc theo triền đồi nhìn ra hồ Leman. Ảnh: VTX.
Ba dân tộc chính sống chung với nhau có những nét văn hóa đặc thù nhưng họ luôn bảo vệ bản sắc của dân tộc mình. Tuy nhiên, khi đụng đến quyền lợi quốc gia thì tất cả luôn đặt đất nước lên trên hết.
Năm 2007, tổng sản phẩm quốc dân (GDP) của 7,6 triệu dân Thụy Sỹ đạt 264 tỉ đô la Mỹ, lớn hơn GDP của 85,5 triệu dân Việt Nam nhiều lên. Thu nhập bình quân đầu người của Thụy Sỹ đạt 35.300 đô la Mỹ.
Sang Thụy Sỹ thỉnh giảng tại Đại học Genève lần này, tôi dành thời gian đi thăm nhiều nơi mới thấy những chủ nhân của đất nước nhỏ bé này rất giàu và mạnh. Thụy Sỹ không hề có chiến tranh và hầu như tất cả các tổ chức quốc tế đều đặt trụ sở ở đây. Đàm đạo với nhiều giáo sư Thụy Sỹ và nhiều chuyên gia người Việt đang sinh sống ở đây nhiều năm, tôi nhận ra chính hệ thống giáo dục độc đáo của họ đã ươm mầm nhân tài ở mọi tầng lớp người dân, tạo ra những lãnh đạo tài giỏi cho đất nước.
Tài nguyên con người của Thụy Sỹ được đào tạo ngay từ tấm bé để khi lớn lên nắm vững kiến thức khoa học sâu rộng và có thể quyết định chính xác những hướng phát triển kinh tế. Chính phủ Thụy Sỹ đặc biệt chú ý đến cái nền của giáo dục: đó là giáo dục phổ thông.
Thụy Sỹ không có Bộ Giáo dục, mà chính sách giáo dục là do mỗi tỉnh, huyện và cộng đồng cùng quyết định tùy thuộc văn hóa dân tộc, môi trường sinh thái đặc thù ở mỗi địa phương. Một hội đồng giáo dục liên bang được chính phủ thành lập để nắm được các hoạt động giáo dục trên toàn quốc.
Sau giai đoạn mẫu giáo, giáo dục phổ thông có tất cả 13 năm. Bắt đầu lên lớp 3 các cháu phải học thêm một ngôn ngữ dân tộc khác ngoài tiếng mẹ đẻ (thí dụ ở trường vùng nói tiếng Pháp thì học thêm tiếng Đức hoặc Ý; trường vùng nói tiếng Đức thì học thêm tiếng Pháp hoặc Ý). Lên lớp 5 thì học thêm ngôn ngữ dân tộc thứ hai. Lên trung học đệ nhất cấp, tiếp tục học hai ngôn ngữ dân tộc và học thêm một ngoại ngữ, thường là tiếng Anh. Sang trung học đệ nhị cấp, học sinh tiếp tục học các ngôn ngữ dân tộc và ngoại ngữ như đã học ở đệ nhất cấp.
Chương trình học ở các cấp là do địa phương thiết kế (chứ không phải theo một khuôn duy nhất do Bộ Giáo dục bắt buộc như ở ta). Chương trình chủ yếu dạy học sinh biết cách sống trong xã hội, trong thiên nhiên nơi mình cư trú, vì thế học sinh mới bắt đầu vào lớp 1 đã được cho đi dã ngoại ở những nơi gần nhà; lên lớp 3 đi lên vùng trượt tuyết...
Đây là cách giảng dạy cách sống cho những công dân tương lai, mà giáo dục phổ thông của Việt Nam không dám nghĩ tới. Các môn lịch sử, địa lý, khoa học được dạy với nội dung nhẹ nhàng, chứ không phải dạy nhồi nhét. Từ trung học đệ nhị cấp, học sinh nào không thích học hàn lâm thì có thể theo học chương trình hướng nghiệp, khi tốt nghiệp trung học là có thể đi làm việc ở các doanh nghiệp ngay, hoặc có thể liên thông học tiếp nghề đó tại một trường cao đẳng nghề gần nhà.
Cũng như học sinh ở các nước Đan Mạch, Đức, Hà Lan, Bỉ... khuynh hướng học sinh đi theo hướng nghiệp nhiều hơn vào đại học vì có tay nghề làm việc ngay, lương có thể bằng hoặc cao hơn lương của người có bằng đại học.
Giáo dục phổ thông của Thụy Sỹ bắt buộc ở mẫu giáo, tiểu học, và trung học đệ nhất cấp nên học sinh hoàn toàn được miễn phí. Trung học đệ nhị cấp không bắt buộc, nhưng cũng miễn phí. Học sinh chỉ phải trả tiền tàu xe khi đi dã ngoại.
Được nhà nước trang bị cho mình kiến thức phổ thông cơ bản rất sát thực tế như thế, mỗi người dân Thụy Sỹ biết tư duy, tìm hướng đi của mình sao cho gắn kết với phát triển kinh tế của đất nước. Từ đó, họ chọn đúng nghề để học, chứ không phải chọn theo “tỷ lệ chọi” các ngành học dễ thi đậu nhất dù không thích ngành đó.
Tài nguyên thiên nhiên của Thụy Sỹ thua xa so với Việt Nam. Họ chỉ có rừng, thác nước và nước muối khoáng. Tiền nhân người Thụy Sỹ không nghĩ đến việc khai phá rừng để sản xuất lương thực mà chỉ khai phá những đường băng lên các đỉnh núi cao phục vụ môn thể thao trượt tuyết.
Vào mùa đông, không những dân Thụy Sỹ đi trượt tuyết mà dân ở các nước khác cũng kéo nhau đến Thụy Sỹ du lịch sông hồ, tắm suối khoáng nóng và trượt tuyết. Hàng trăm ngành công nghiệp và dịch vụ đã ra đời để phục vụ cho công nghiệp du lịch và trượt tuyết này.
Đất đồng bằng nhỏ hẹp ở các thung lũng là của những hợp tác xã (HTX) nông nghiệp dùng để trồng trọt và chăn nuôi. Dọc các vách đá theo triền núi vùng tỉnh Valais (tương tự như vùng đá ở Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang) là những vườn nho bạt ngàn của khoảng 5.000 nông dân xã viên của HTX Rượu vang Valais.
Chuyện Thụy Sỹ là thế, họ đi lên giàu mạnh nhờ mỗi người dân đều bắt buộc phải có căn bản giáo dục ở cấp phổ thông để tự mình nhận thức được bản thân cần đào tạo thêm nghề gì nữa ở bậc đại học hoặc cao đẳng nghề để tham gia đắc lực trong cộng đồng dân tộc.
Ở Việt Nam, thấy cảnh những người giàu đang có xu hướng “di tản giáo dục” sang các nước phát triển, nhất là Mỹ, mà thương cho hàng chục triệu dân thường phải chịu tiếp nhận một hệ thống giáo dục phổ thông không chuẩn bị được cho thanh niên vào đời với kiến thức và kỹ năng có thể tham gia vào đội ngũ lao động đắc lực của xã hội.
Khi đề cập đến vấn đề giáo dục, chúng ta thường chỉ chú trọng đến bậc đại học, trong khi cái cần được ưu tiên cải tiến nhất chính là giáo dục phổ thông thì lại không mấy được quan tâm.
Với trình độ lao động được giáo dục căn bản và đào tạo tay nghề như hiện nay, liệu chúng ta có thể tiến lên thành quốc gia công nghiệp từ năm 2020?
GS. VÕ TÒNG XUÂN
http://diendankinhte.vn/ban-ve-giao-duc-dao-tao-viet-nam/790-giao-duc-cai-nhin-tu-thuy-sy.html