Tết Ta sớm hơn tết Tàu ? [Archive]

View Full Version : Tết Ta sớm hơn tết Tàu ?

Huỳnh Tấn

13-02-2007, 10:45

Hôm thứ bảy rùi ngồi lai rai với các đại ca làng Mùi tại 81, nghe có vị théc méc: Vì sao tết Ta sớm hơn tết Tàu ?
Bài sưu tầm dưới đây mời quý vị đọc cho biết:

Vì sao có sự khác biệt trong âm lịch Việt Nam và Trung Quốc
Năm nay tết âm lịch về với thắc mắc tại sao người Việt lại ăn tết trước Trung Quốc một ngày. Theo cơ quan chức năng Việt Nam công bố thì giao thừa tết Đinh Hợi sẽ nhằm vào đêm 17 tháng tháng hai dương lịch, trong khi đó theo lịch Trung Quốc thì giờ khắc chuyển giao giữa năm âm lịch Bính Tuất và Đinh Hợi sẽ vào đêm 18 tháng 2.

Nguyên nhân vì sao lại có sự khác biệt trong âm lịch của nước ta và láng giềng Trung Quốc?

Theo hiểu biết của giới bình dân thì có hai dạng lịch là dương lịch theo Tây và âm lịch theo Tàu. Cho nên khi có công bố năm nay dân mình sẽ ăn tết trước người Hoa một ngày thì họ lấy làm thắc mắc.

Một nhà nghiên cứu về lịch tại Việt Nam là ông Lê Thành Lân thuộc Viện Khoa học Công Nghệ Việt Nam, từ hồi giữa năm đã có bài viết nêu ra sự khác biệt trong âm lịch của Việt Nam và âm lịch của nước láng giềng Trung Quốc.

Tin cho hay ông Lê Thành Lân là người có công tìm ra các cuốn lịch cổ Bách Trúng Kinh, Khâm định vạn niên thư, Lịch đại niên kỳ bách trúng kinh. Ông cũng là tác giả của cuốn sách lịch từ năm 0010 đến năm 2010 được viết ra cho giới sử học. Ông cũng sẽ công bố phần mềm VieChica dùng để đổi lịch trên máy tính.

Sau đây là giải thích của ông tại sao có sự khác biệt giữa âm lịch Việt Nam và âm lịch Trung Quốc:

“Trước tiên phải nói là theo nghiên cứu của giáo sư Hoàng Xuân Hãn thì từ thời Lý 1080 thì lịch Việt Nam đã khác Trung Quốc. Theo nghiên cứu của tôi thì lịch ta khác lịch Trung Quốc là từ năm 1544. Như vậy trước đây ta đã có lịch khác Trung Quốc, đặc biệt vào thời Lê có 11 lần ăn tết khác Trung Quốc.

Trước tiên phải nói là theo nghiên cứu của giáo sư Hoàng Xuân Hãn thì từ thời Lý 1080 thì lịch Việt Nam đã khác Trung Quốc. Theo nghiên cứu của tôi thì lịch ta khác lịch Trung Quốc là từ năm 1544. Như vậy trước đây ta đã có lịch khác Trung Quốc, đặc biệt vào thời Lê có 11 lần ăn tết khác Trung Quốc.

Điểm thứ hai nữa là Trung Quốc lấy múi 8, còn Việt Nam chọn múi 7, như vậy như hai người trên hai toa tàu cùng một đoàn tàu nhưng hai người có thể ở hai huyện khác nhau. Tóm lại vì khác nhau một giờ nên có thể có lúc khác nhau một giờ, có lúc khác một tháng, có lúc khác 1 năm. Bắt đầu từ năm 68 chúng ta ăn tết khác Trung Quốc một ngày.

Từ 1998 đến 2005 lịch hai bên hoàn toàn giống nhau nên người ta quên. Điều này hoàn toàn mang tính khoa học địa lý. Việc tính lịch là từ năm 67 rồi, năm 92 lại tính tiếp.”
Không tính theo giờ Tây

Chia xẻ ý kiến của ông Lê Thành Lân thuộc Viện Khoa học Công Nghệ Việt Nam, ông Trịnh Tiến Điều thuộc Ủy Ban Lịch Việt Nam cũng đưa ra giải thích:

“Lý do rất đơn giản vì Việt Nam tính theo múi 7, Trung Quốc theo múi 8; tính theo thế nên giờ điểm sóc khác nhau. Cả hai tính đều đúng. Xưa thì tính từ giờ tí, cuối thế kỷ 19 thì tính từ O giờ sáng. chúng tôi đã tính từ 67, 68. Năm 84 ăn tết trước Trung Quốc một tháng.

Có qui luật là từ năm 84 đến 2007 là 23 năm, hai ba năm sau sẽ ăn tết trước một ngày. Từ 86 đến 2005 lịch hai nước lại giống nhau, nay lại nhắc lại. Nay thì người dân đã hiểu rồi. Cuối 68 đầu 69 cũng chênh nhau một ngày.”

Có nhiều ý kiến cho rằng việc đưa giờ Tây vào để tính toán lịch âm là không chính xác, thì ông Trịnh Tiến Điều lý giải:

“Chúng tôi có hệ thống, 20 năm nay đều thống nhất, các lịch đưa từ nước ngoài vào chỉ để tham khảo thôi.”

Ông Lê Thành Lân có ý kiến về việc in lịch tại Việt Nam:

“Do quản lý lỏng nên in lung tung; có người không tôn trọng quyền tác giả nên dịch lịch Trung Quốc rồi cho là của họ. Như việc in lịch tờ thì lấy nhầm từ những cuốn đó. Việc tính toán thì phải tính trước và thông qua hội đồng khoa học.”

Tại Việt Nam, nhiều nông dân, nhất là người trồng hoa cho dịp Tết thường hay căn cứ vào âm lịch để có phương pháp sao cho hoa nở đúng vào những ngày đầu năm thì mới bán được giá. Về mối lo này thì ông Trịnh Tiến Điều có ý kiến:

“Về lịch thời tiết thì theo dương lịch. Dịp tết chạy từ 21 tháng một đến 20 tháng 2 dương lịch hằng năm, nên người trồng hoa phải theo dương lịch, căn cứ vào thời tiết khí hậu của từng vùng thì chính xác.”

Trở lên là ý kiến của các nhà khoa học, còn các đại ca làng Mùi cỡ Dê Lỳ, Íp, Zô,...chắc có cách giải thích khác :yes: :yes: :yes:
:lick: :lick: :lick:

dly

13-02-2007, 11:03

Huỳnh Tấn

13-02-2007, 11:11

Cảm ơn đã cung cấp thông tin. Nhớ có đọc đâu đó bài viết về các nhà in ấn lịch đã in sai ngày, đính chính lại lung tung cả lên. Nay rõ rồi. Họp mặt Tân Niên sẽ chịu tự phạt không được uống hai chai :bawling: :bawling:
À quên tí xíu, hum đó bác Bùi Trâu có khoe hình thèng cu, dưng mừ vì sao thèng bé nhăn nhó thì tớ lại quên mất, bác Dê Lỳ hẳn nhớ:

http://img250.imageshack.us/img250/5657/buitrau1eh8.jpg

:lick: :lick: :lick:

The Old Man

13-02-2007, 11:34

Yucky!!!!!, hôi bia , hôi rượu quá

jollibee

13-02-2007, 11:58

... Thuốc lá nữa chứ, bác TOM.

:drool:

Huỳnh Tấn

13-02-2007, 12:00

... Thuốc lá nữa chứ, bác TOM.

:drool:
Lạ !
Lão Bùi Trâu đâu hút thuốc :lick:
Ừa mà hổng bít thèng cu có phân biệt được mùi thuốc lá Sài Gòn hay con mèo hông nhỉ ?

jollibee

13-02-2007, 12:03

Ông hàng xóm hút thuốc. :lick:

thagnv

13-02-2007, 12:29

Chắc nó biết phân biệt Gái Thật - Gái Giả...

Huỳnh Tấn

13-02-2007, 13:53

Chắc nó biết phân biệt Gái Thật - Gái Giả...

http://img108.imageshack.us/img108/9223/gaigiatv4.jpg

"Gái" giả trong mắt Bùi Trâu con
:boxing: :boxing: :boxing:

dinhbaochau

13-02-2007, 16:58

Ông hàng xóm hút thuốc. :lick:

Được thế thì tốt biết mấy bác.
Cám ơn bác Dly gửi cho mấy cái link truyện ngắn của Duyên Anh. Em sẽ đọc nó, xong kể cho bác nghe...

nguoimoi

13-02-2007, 17:16

Lão Dly thì khiếp rồi! Nếu là đồ xin thì nó phải cười thế này chứ :)

http://i7.tinypic.com/2ih592q.jpg

Co Loa

14-02-2007, 15:33

Âm lịch là một loại lịch thiên văn. Nó được tính toán dựa trên sự chuyển động của mặt trời, trái đất và mặt trăng. Bởi vì dựa trên cả mặt trời và mặt trăng nên lịch Việt Nam cũng như Trung Quốc không phải là thuần âm lịch mà là âm-dương-lịch.

Ngày đầu tiên của tháng âm lịch là ngày chứa điểm Sóc

Sóc là thời điểm hội diện, đó là khi trái đất, mặt trăng và mặt trời nằm trên một đường thẳng và mặt trăng nằm giữa trái đất và mặt trời. (Như thế góc giữa mặt trăng và mặt trời bằng 0 độ). Gọi là "hội diện" vì mặt trăng và mặt trời ở cùng một hướng đối với trái đất. Chu kỳ của điểm Sóc là khoảng 29,5 ngày. Ngày chứa điểm Sóc được gọi là ngày Sóc, và đó là ngày bắt đầu tháng âm lịch.

Điểm Sóc năm nay rơi đúng vào 16:15:23 giờ ngày 17.02.2007.

Giờ Việt Nam là GMT+7 nên lúc ấy là 23:15:23 giờ ngày 17.02.2007.

Giờ Trung Quốc là GMT+8 nên lúc ấy là 00:15:23 giờ ngày 18.02.2007.

=>Giao thừa ở VN sẽ vào ngày thứ sáu 16/2

Co Loa

22-02-2007, 14:48

Arkain

23-02-2007, 16:55

>Ờ nhưng mà chính phủ VN năm nay cho dân ăn Tết sớm hơn một ngày so với Âm Lịch chính thức mà,

Bạn không biết nguồn gốc thì không nên kết luận vội vã như vậy, vấn đề Tết nhất đâu có liên quan gì tới chính phủ chính pheo mà theo khoa học, bạn coi trong Box này bài "Tết ta sớm hơn Tết tàu?" sẽ rõ.

Thế này nhé: thời Pháp thuộc thì toàn thể bờ cõi Việt Nam dùng GMT +8, năm 1967 chính quyền Hà Nội cho sửa múi giờ của miền Bắc lại thành GMT +7, vậy cho nên năm kế tiếp (1968) thì miền Nam Việt Nam và Trung Quốc tiếp tục ăn Tết chung một ngày như thường lệ còn miền Bắc Việt Nam thì ăn riêng một ngày trước đó.

Sau khi chiến tranh Việt Nam chấm dứt, giờ của Sài Gòn được chính phủ lâm thời đổi lại thành GMT +7 giống như giờ Hà Nội cho "chuẩn", vậy thì nói rằng dân Việt Nam bây giờ thỉnh thoảng được ăn cỗ trước Tàu một ngày là nhờ chính sách đó thì có phản khoa học chỗ nào không bác Co Loa? :lick:

-----

PS: Bác Dê Lỳ đừng lo, đến năm 2030 thì việc "Tết Ta, Tết Tàu" mới tái diễn lại, hai mươi ba năm sau thì đến phiên cậu cả nhà bác mới sốt vó lên không biết lịch nhà mình có in sai hay không, dân Cali như tớ mỗi khi ăn Tết thì cứ đi theo Âm Lịch chính thức của TQ rồi dời lại một ngày là nhanh gọn lẹ :)

Co Loa

25-02-2007, 23:14

sửa đổi lại múi giờ là theo địa lý và thời tiết đặc thù của nước VN chứ không phải tự ý làm trái qui luật đâu.

Ngay tại Germany và vài nước trung âu gần 10 năm nay cứ phải đổi giờ mùa đông và mùa hè cho phù hợp với thời gian ban ngày và ban đêm do mùa đông ngày ngắn đêm dài và ngược lại.

Arkain

26-02-2007, 05:46

sửa đổi lại múi giờ là theo địa lý và thời tiết đặc thù của nước VN chứ không phải tự ý làm trái qui luật đâu.

Nhưng mà là ai sửa? dân sửa hay là "chính phủ chính phiếc" sửa? rõ ràng là việc chính phủ chỉnh lại múi giờ VN từ GMT +8 qua GMT +7 cho khác Tàu là hoàn toàn chính xác theo địa lý chứ đâu có ai bảo sai đâu mà phải bào chữa? :dontgetit

Ngay tại Germany và vài nước trung âu gần 10 năm nay cứ phải đổi giờ mùa đông và mùa hè cho phù hợp với thời gian ban ngày và ban đêm do mùa đông ngày ngắn đêm dài và ngược lại.

Bên Mỹ cũng có luật đổi giờ lên/xuống 1 tiếng đồng hồ mỗi năm (Daylight Savings Time), nhưng mà em khác với bác ở chỗ là em công nhận là các chính sách nêu trên đã được chính phủ chính thức chấp nhận và ban hành thì nó mới có hiệu lực với phạm vi toàn quốc. Thiết nghĩ chẳng có gì đáng bàn cãi ở đây cả!

PS: trong box Thư Giãn cao thủ nhiều như mây, dựa vào chút kiến thức để chụp mũ người khác là "không biết mà nói càn" thì dễ bị hố lắm đó :D

dly

26-02-2007, 06:22

Đấy đấy lại sắp có cuôc tranh luận nữa rồi. Chào mừng bác Cổ Loa đến với góc Thư Giãn

Nhà cháu kéo ghế ngồi xem đây :wub: Nhờ những cuộc tranh lận như thế này là nhà cháu đây lại được dịp mở mang "dân trí" :D

Arkain

26-02-2007, 11:19

Bác nào rảnh rang không có gì làm mà muốn tìm hiểu thêm về cái loại lịch âm chẳng ra âm, dương chẳng ra dương như là Đông Phương Bất Bại này thì cứ vào đây:

Lịch Việt Nam (http://www.informatik.uni-leipzig.de/~duc/amlich/calrules.html)
Lịch Trung Quốc (http://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%8Bch_Trung_Qu%E1% BB%91c)
Moon phases (http://en.wikipedia.org/wiki/Moon_phase)

Cho ăn Tết ngày 1 tháng 1 Dương Lịch là hết nhức đầu :D

-----

Việc VN đổi từ GMT +8 qua GMT +7 (lịch Tàu qua lịch Ta) cũng là một sự kiện lịch sử quan trọng mà e rằng ít thanh niên Việt Nam nào biết.

Bác Dê lớn tuổi hơn em nên chắc cũng nhớ sự kiện gọi là "Tết Mậu Thân" thời nội chiến Việt Nam nhỉ? Mặc dù ký thỏa hiệp ngừng bắn trong ngày Tết để dân chúng hai miền có thể ăn một cái Tết cổ truyền trong an bình, Bắc Việt ra lệnh đổi giờ & đổi lịch trong im lặng để bộ đội ăn "Tết Hà Nội" trước "Tết Sài Gòn" một ngày, rồi dựa vào lý do này để xua "quân giải phóng" vào đánh thành phố Huế trong khi dân chúng miền Nam cũng như các nước Đông Nam Á dùng Âm Lịch chính thức của Trung Quốc còn lũ lượt đi chúc tuổi hàng xóm láng giềng, đó chính là Tết Mậu Thân, năm 1968 :censored:

Cho đến bây giờ thì cũng không ai biết chắc chắn "sáng kiến" này là của nhân vật nào, chỉ biết là sau trận thảm sát Tết Mậu Thân thì cộng đồng thế giới vẫn còn đang sững sờ được Bắc Việt trả lời gọn lỏn rằng hôm đó "không còn là Tết Việt Nam nữa mà đã là mùng 2 tháng giêng trong lịch mới của Nhân Dân Việt Nam, đã được nhà nước ban hành từ ngày 8 tháng 8". Những ai có ông bà cha mẹ may mắn sống sót sau trận Mậu Thân thì cứ đi hỏi cho biết thế nào là "tiếng pháo (kích) ngày Tết Việt Nam".

...và "Tết cổ truyền Việt Nam theo lịch Ta" ra đời như thế đó :emlaugh:

dly

26-02-2007, 13:48

...và "Tết cổ truyền Việt Nam theo lịch Ta" ra đời như thế đó :emlaugh:

Mắc cở quá! năm đó Dê tui mới 9 tuồi à, chỉ biết nhà mình trở thành bình địa phải dắt díu nhau đi tỵ nạn trong Trường Nguyễn Duy Khang (trường Gia Định bây giơ) Nay nhờ Arkain mới biết vụ này ( mà phải chú chàng này nhỏ tuổi bằng con thứ của tui hông vậy ta :w00t: nghi quá :D )

Arkain

26-02-2007, 15:33

Vậy cho nên bác nào nói là VN ngày xưa bỏ tết Tàu chuyển qua Tết ta mà không dính dáng đến chính phủ chính phiếc thì cứ kéo ghế hầu chuyện với em, dù cũng là dân 8x nhưng kiến thức nhỏ nhoi của em dầu sao cũng trên mức trung bình một tẹo :lick:

Bác Dê: VN ta có tới mấy ngàn năm (*) văn hiến lận mà, thanh niên ngày nay biết được vài ba sự kiện lịch sử cỏn con cách đây vỏn vẹn vài chục năm thì có xá gì, những ai hồi nhỏ mà chịu khó ngồi nghe ông bà cha mẹ kể chuyện xưa thì còn mở mang đầu óc hơn là đọc sách giáo khoa hàng vạn lần :)

* sở dĩ nói là "mấy ngàn năm" vì bây giờ ai cũng biết con số 4000 là trật lất, số thật là bao nhiêu thì còn đang cãi chưa xong :bb:

dly

26-02-2007, 15:43

Điều may mắn của bạn là vẫn có tài liệu mà tra khảo. từ hôm trước tết tới giờ vẫn ấm ức cái vụ lịch việt ở đâu ra. Một lần nữa cảm ơn bạn về truyện này

VinaSPY

26-02-2007, 20:22

....
Sóc là thời điểm hội diện, đó là khi trái đất, mặt trăng và mặt trời nằm trên một đường thẳng và mặt trăng nằm giữa trái đất và mặt trời. (Như thế góc giữa mặt trăng và mặt trời bằng 0 độ). Gọi là "hội diện" vì mặt trăng và mặt trời ở cùng một hướng đối với trái đất. Chu kỳ của điểm Sóc là khoảng 29,5 ngày. Ngày chứa điểm Sóc được gọi là ngày Sóc, và đó là ngày bắt đầu tháng âm lịch.
...

kì vậy , nếu cư 29,5 ngày mặt trăng nằm ngay giũa trái đất và mạt trời thì tháng nào cũng có hiện tượng "nhật thực" hết ??? Mình không hiểu ?

VinaSPY

26-02-2007, 20:28

À vậy seo tớ hiểu tuội Hàn , Nhật , Philip nó ăn Tết theo TQ... vì chúng nó đều thuôc muối giờ > +7 chúng ta....thank bài viết của u rất nhiều.

Nhưng có điểu là nghe nói tuội Cam và Lào , Thái ăn tết theo china? Chúng nó bị "nô lệ" vậy ư?

Xem các chương chình tren TV thấy tuội nước ngòai cứ dùng từ "China new year" để chỉ năm mới âm lịch của Châu Á mà tức.... nó không dùng được từ "Lunar new year" sao? lolz ... tôi rất tự hào việt nam có từ "Tet holiday"

Arkain

27-02-2007, 05:38

À vậy seo tớ hiểu tuội Hàn , Nhật , Philip nó ăn Tết theo TQ... vì chúng nó đều thuôc muối giờ > +7 chúng ta....thank bài viết của u rất nhiều.

Nhưng có điểu là nghe nói tuội Cam và Lào , Thái ăn tết theo china? Chúng nó bị "nô lệ" vậy ư?

Lầm to rồi =]

Một số quốc gia Á Châu tự lập riêng cho mình lịch mới (hay nói chính xác hơn là vẫn dùng phương cách của TQ mà chỉnh sửa lại), cũng có vài quốc gia thì giữ nguyên lịch của TQ rồi đón năm mới trước hoặc sau một tiếng đồng hồ tùy theo múi giờ cho gọn, nhưng những nước như là Nhật, Cam, Lào, Thái thì nhìn cái Tết TQ bằng nửa con mắt:

Nhật Bản thì đã loại bỏ hẳn lịch TQ từ lâu. Lịch Gregorian (tức Dương Lịch) được Nhật chính thức lấy làm lịch quốc gia kể từ thời mở cửa Meiji (Mễ Trị, 1873), và hàng trăm năm qua, dân Nhật hồ hởi "count down" đón chào năm mới vào đêm 31 tháng 12 giống như là Âu/Mỹ/Úc. Ngày "Tết Nhật" (Shogatsu), tức mùng 1 tháng 1 Dương Lịch, vẫn là ngày lễ hội trọng đại nhất của Nhật Bản.

Thái Lan năm nào cũng ăn Tết trong ba ngày 13, 14, 15 tháng tư Dương Lịch, bác đừng "nghe nói" thế tội nghiệp cho họ lắm! Cam Bốt thì ăn trong ba ngày 14, 15, 16. Lào thì cũng khoảng đó. Sở dĩ họ chọn những ngày này là vì nó là thời điểm mùa gặt vừa kết thúc, đến lúc ăn mừng =]

Các nước Châu Á khác tuy cũng lũ lượt đổi qua Dương Lịch từ lâu, nhưng vẫn không có khả năng dứt bỏ hẳn âm-dương-lịch của Trung Quốc vì nó đã bắt rễ quá sâu trong xã hội (đặc biệt những nước "nô lệ" từng bị Hán thuộc cũng như là đông dân có dòng dõi Hán), và kết quả là năm nào cũng tiếp tục ăn "chinese new year" :-D

kì vậy , nếu cư 29,5 ngày mặt trăng nằm ngay giũa trái đất và mạt trời thì tháng nào cũng có hiện tượng "nhật thực" hết ??? Mình không hiểu ?

Tuy mặt trăng nằm giữa trái đất, nhưng Nhật Thực chỉ xảy ra trong trường hợp hiếm hoi khi mặt trăng lại gần trái đất nhất trong quỹ đạo êlíp của nó. Thông thường nó ở khá xa cho nên có nằm giữa trái đất và và mặt trời đi chăng nữa thì vùng tối (umbra) cũng không đủ lớn để che ánh sáng mặt trời.

Tham khảo thêm:
http://en.wikipedia.org/wiki/Solar_eclipse

Hình dung thế này nhé: nếu như bạn mở đèn lên rồi để sát bàn tay trước bức tường thì sẽ gây ra "Nhật Thực" cho vùng đang bị che. Ngược lại, càng rút tay ra xa thì ánh sáng sẽ len lỏi qua "vùng tối" dễ dàng.

-----

PS: ba bác security, nguyenniit1911, va trantan1986 nếu muốn phân tích Tết về Mậu Thân thì xin dùng PM hoặc kéo qua X-Cafe kẻo lạc đề, biết được cái nguồn gốc đen tối của "Tết Việt" là coi như tạm đủ rồi nhé =]

Real Madrid

27-02-2007, 08:20

nếu mình giống china thì tốt nhỉ, được ăn tết thêm vài ngày nữa....

Co Loa

27-02-2007, 23:10

>PS: trong box Thư Giãn cao thủ nhiều như mây, dựa vào chút kiến thức để chụp mũ người khác là "không biết mà nói càn" thì dễ bị hố lắm đó

chính bạn mới là người chụp mũ chứ Cổ Loa đâu có thái độ dọa nạt ai bằng kiến thức đâu, oan cho tui quá! ;=)

giải thích theo kiểu của bạn là nguyên nhân liên quan tới chính trị thì tôi e khó thuyết phục được vì không bao giờ logic cả.

thôi Cổ Loa không muốn tranh luận đề tài nhạy cảm này.

thaivinhhuy

03-03-2007, 19:51

đã là tết truyền thống thì theo truyền thống đi, sữa chi cho mệt, vả lại mình cũng theo lịch tây rồi mà.