Bài viết này ..siêu dài, không rõ nguồn gốc (nhặt từ một forum mà forum đấy lại lấy từ một forum khác.. )
Viết cũng hay, sắc sảo nhưng hơi cực đoan. Đọc để biết và cũng để thấy một phần bản thân mình ở trong đó
"Trí tuệ (kiểu) Việt Nam"
Trí tuệ Việt Nam: hệ thống quản trị nội dung
Tối mồng một Tết nguyên đán Giáp Thân (2004), một buổi lễ long trọng ở Hà Nội được truyền hình trực tiếp trên cả nước: Lễ trao giải thưởng cuộc thi Trí tuệ Việt Nam.
Đây là lần trao giải thứ tư. Cuộc thi được phát động từ năm 2000 nhằm khuyến khích cộng đồng trẻ phát huy tài năng trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Đối tượng dự thi là thanh niên dưới 30 tuổi. Dù giới hạn tuổi như vậy, nhưng ban tổ chức vẫn đặt tên cuộc thi là “Trí tuệ Việt Nam”, thay vì Trí tuệ trẻ Việt Nam (có lẽ trên 30 thì coi như hết trí và tuệ chăng).
Mỗi năm ban giám khảo đưa ra một thông điệp định hướng. Đề tài định hướng cho năm thứ tư là “Tìm giải pháp cho những vấn đề quanh ta.”
Buổi trao giải tổ chức công phu. Ban giám khảo toàn là giáo sư, tiến sĩ, chuyên gia hàng đầu trong ngành công nghệ thông tin của Việt Nam. Sân khấu trình bày lộng lẫy, màu sắc rực rỡ. Phía khán giả chủ tọa, như lệ thường, hàng ghế sau dành cho những người sẽ được giải, hàng ghế đầu có hai quan chức lớn theo thứ tự quan trọng là ông Nguyễn Khoa Điềm, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tư tưởng và Văn hóa Trung ương; nhân vật thứ hai là ông Phạm Gia Khiêm, Phó Thủ tướng.
Sau các giải khuyến khích, giải ba, nhì do quan chức cấp dưới lần lượt lên trao, phần quan trọng nhất của buổi lễ là lúc ông Điềm lên trao giải nhất cho nhóm đoạt giải gồm bốn sinh viên: nhóm iCMS, vừa là tên nhóm vừa là tên sản phẩm đoạt giải Nhất gồm 50 triệu đồng (tương đương 3500 đô la), một máy tính xách tay 1500 đô la, bốn vé máy bay khứ hồi Đông Nam Á và một chiếc xe máy honda.
iCMS là gì? Theo giải thích của trưởng nhóm, anh Nguyễn Công Kha, sinh viên đại học Ngoại thương Hà Nội: “CMS, viết tắt trong tiếng Anh là: Content Management System (Hệ quản trị nội dung) là một thuật ngữ dùng để chỉ các hệ thống phần mềm được xây dựng phục vụ việc quản lý các website thông tin Internet và Intranet. Chữ “i” trong cụm từ “iCMS” có nghĩa là innovative, intelligence.”
Cậu sinh viên đại học Ngoại thương kiêm trưởng nhóm phần mềm đoạt giải không có khả năng giải thích một vấn đề kỹ thuật thuộc ‘khả năng’ của mình. Không kể cái chữ ‘i’ lại có hai nghĩa với chức năng văn phạm khác nhau do không rành tiếng Anh, chúng ta thấy cách giải thích của Kha mập mờ. Thứ nhất, anh chỉ nói CMS là thuật ngữ viết tắt của Content Management System, thì đúng thế, nhưng không nói cho rõ là thuật ngữ đó do anh, hay nhóm của anh, ‘sáng tạo’ ra hay là của người ta và mình mượn. Thứ hai thì chỉ nên nói hoặc là “hệ thống” hoặc là “phần mềm”. Và thêm nữa, nhóm của Kha lại dùng tên nhóm là tên sản phẩm, hay ngược lại; như vậy có phải tự nhận rằng chính nhóm được giải đã tạo ra từ CMS chăng!
Nhưng những điểm trên chỉ là những tiểu tiết nhỏ, rất nhỏ, trong một vấn đề lớn, và nhiều vấn đề lớn khác.
Báo chí và trên website (www.tintucvietnam.com) tóm tắt về sản phẩm đoạt giải như sau: “Là hệ quản trị nội dung, iCMS cho phép thực hiện 2 công việc chính: Thu thập thông minh thông tin trên Internet và đưa vào cơ sở dữ liệu có cấu trúc. Thực hiện việc xuất bản internet từ hai nguồn: thông tin do hệ thống thu thập được từ Internet và thông tin do người dùng. Sản phẩm này đã có ứng dụng rất thành công tại trang tin tổng hợp www.tintucvietnam.com.
Một câu văn lủng củng. Thu thập một cách thông minh chứ sao lại “thu thập thông minh”. Lại thêm một cách giải thích đầy từ ngữ chuyên môn và khó hiểu. Từ và văn phạm rất ngượng y như dịch (dở) trực tiếp từ tiếng Anh. Tôi không phải là chuyên viên công nghệ thông tin thuần túy dù có được huấn luyện và làm việc trong công ty đa quốc gia về ngành này. Nhờ vậy các thuật ngữ hay khái niệm chuyên môn không phải là hoàn toàn xa lạ. Nhưng khi đọc những cách thuyết minh về sản phẩm tôi bỗng đâm nghi ngờ là người giải thích có thực sự hiểu một cách toàn diện về sản phẩm này không. Câu trả lời là ‘không’ bởi một lý do giản dị: Khi hiểu một vấn đề nào thấu đáo, người ta không cần dùng từ ngữ chuyên môn vẫn giải thích một cách đầy hình ảnh cho người khác hiểu. Người hiểu vấn đề, cộng thêm một chút bén nhạy, sẽ dễ dàng thoát khỏi những từ ngữ chuyên môn, vượt trên cả các khái niệm kỹ thuật khô cứng, để đưa ra một hình ảnh dung dị và do đó sáng sủa. Chúng ta dễ bắt gặp khả năng này ở các nhà truyền đạo, nhưng đó lại là vấn đề khác.
Những người biết Anh ngữ trung bình đều thấy là các lời giải thích về sản phẩm iCMS cứng, ngọng ngịu, và sát với cấu trúc và từ ngữ tiếng Anh. Có lẽ cách giải thích của một thành viên khác trong nhóm iCMS, sinh viên Nguyễn Thanh Tùng, đăng trên tạp chí Sinh viên Việt Nam và được trích lại trên trang web của www.tintucvietnam.com, là tương đối rõ nghĩa. Đoạn chữ nghiêng dưới đây trích từ trang web này:
Thế mạnh của iCMS nằm ở ba phần chính ‘Spider’, ‘CMS’ và ‘off-line clients… Bạn sử dụng spider như một con bọ tinh khôn. Bạn sai nó đi tìm các thông tin có nội dung thể thao chẳng hạn, nó sẽ tìm kiếm tất cả các thông tin thể thao mới nhất trên mạng internet sau đó chuẩn hoá dưới dạng font Unicode. Nghĩa là dù bạn lấy tin từ những website sử dụng font VNI, TCVN… hay bất kỳ loại font gì, spider cũng sẽ tự động “convert” về font unicode. Sau đó, spider sẽ đưa thẳng những thông tin lấy được vào những phần thông tin tướng ứng trên website của bạn như Tin thể thao sẽ tự động chạy vào chuyên mục Thể thao.
Bạn cũng có thể phân cấp quản trị nội dung nếu bạn muốn biên tập lại những thông tin mà spider mang về. Spider sẽ không đưa ngay thông tin lấy được lên website của bạn mà thông tin sẽ nằm trong ô chờ biên tập để bạn xử lý nếu cần thiết. Thao tác nay giúp khai thác thông tin nhanh và an toàn. Nếu như các công ty P.R vất vả với việc clipping báo chí (đọc báo hàng ngày và cắt dán lại) thì với phần mềm này phần lớn những công việc “chân tay” đã được giải quyết.
Sau khi Spider tìm kiếm thông tin, CMS sẽ nhận đầu vào để quản lý và xử lý. CMS tuân theo trình tự làm việc (work flow) chuẩn của Hiệp hội WMFC. Chuẩn này cho phép quản lý và xử lý thông tin một cách hiệu quả và linh hoạt nhất. Sau khi nhận thông tin đầu vào từ nhiều nguồn, CMS trực tiếp nhập vào hệ thống biên tập tin trực tuyến theo chuẩn RSS (Rich Site Summary), chuẩn kiểu xml này cho phép khai thác thông tin từ các trang web rất dễ dàng, không cần phân tích, bóc tách.
Những website lớn trên thế giới như CNN hay BBC đều dùng chuẩn này để xuất bản thông tin. Hiện nay ở Việt Nam chưa có website điện tử nào sử dụng chuẩn này trừ trang www.tintucvietnam.com. Nếu bạn có một website tiếng Anh, CMS cho phép bạn trực tiếp lấy tin từ CNN hay BBC chỉ cần bạn kết nối (plug-in) website của bạn với các website này mà không cần phân tích, bóc tách thông tin.
Đọc cách giải thích trên ít nhất cũng rõ ràng hơn, dù vẫn còn mù mờ với nhiều người không biết vi tính. Nhưng dù với hiểu biết rất khiêm tốn về kỹ thuật làm trang web, tôi cũng xin thưa rằng ngay cả người giải thích, sinh viên Nguyễn Thanh Tùng, cũng hiểu mù mờ về “tác phẩm” của mình, và do đó đã ăn gian cách giải thích. Phần ăn gian: “CMS trực tiếp nhập vào hệ thống biên tập tin trực tuyến theo chuẩn RSS (Rich Site Summary), chuẩn kiểu xml này cho phép khai thác thông tin từ các trang web rất dễ dàng, không cần phân tích, bóc tách. Không ai hiểu cách nói đầy kỹ thuật tính này cả. Thực ra, RSS là một dạng thức của ngôn ngữ làm web, XML, nhưng ‘nhẹ ký’ hơn (ít rắc rối hơn). Công dụng của RSS là để các trang web có liên kết với nhau tự động cập nhật khi có một trong những trang liên kết cập nhật, nghĩa là việc chia sẽ thông tin giữa các trang web liên kết nhanh chóng và đồng thời. Thí dụ giữa các trang web của BBC, CNET, CNN, Disney, Forbes, nếu BBC cập nhật một tin nào đó thì mấy trang kia cũng cập nhật (tất nhiên BBC hay CNN qui định phần nào trong trang web của mình được chia sẻ để khi cập nhật thì chỉ có nội dung của phần đó được cập nhật thôi.) RSS do đó chẳng phải là “chuẩn” kiểu này hay “chuẩn” kiểu nọ, nó chỉ là một text file, nhằm mục đích ‘liên thông’ nội dung, nhất là liên thông các tựa đề bài báo (tít) giữa các trang web của cơ quan thông tấn.
Để tóm tắt cho dễ hiểu và không quá đi vào kỹ thuật, xin giải thích lại một cách nôm na về sản phẩm đoạt giải: Đây là một công cụ điện tử dùng để xử lý nội dung của văn bản (gồm chữ viết, hình ảnh, cách trình bày). Nó cho phép người dùng lấy tin trên internet xuống, sau đó có thể tùy ý thêm, bớt, cắt tỉa nội dung sao cho vừa ý mình (và nhất là đúng ý lãnh đạo), rồi đưa cái nội dung đã chỉnh sửa đó vô (hay làm thành)… trang web của mình hay trang web của tất cả các báo nằm trong hệ thống truyền thông của nhà nước.
Cái tiện dụng của công cụ điện tử này là người sử dụng không cần biết gì về lập trình web, nói chung bất kỳ một nguời nào biết đánh máy sơ sơ đều dùng được. Cái thí dụ về “các công ty P.R.” (Quan hệ Công chúng/Public Relations) mà một trong bốn tác giả của sản phẩm đưa ra không nói hết công dụng của sản phẩm. Thông thường, ‘phóng’ một bản tin lên trang web của mình đòi hỏi người ‘phóng’ phải biết cách upload (đưa lên) mạng. Một chủ bút, chẳng hạn, sau khi viết hay sửa xong một bản tin thường phải nhờ người lo trang web đưa bản tin lên web, chứ bản thân người chủ bút không làm được vì không biết cách, và cũng không phải là nhiệm vụ của chị ta. CMS giải quyết được chuyện này. Chị chủ bút viết xong, hay sau khi tải những bản tin xuống máy vi tính của mình rồi, chỉnh lại cho vừa ý cả nội dung lẫn cách trình bày xong và “bấm nút”, vậy là… xong! Bài viết mới của chị ta nằm gọn trên trang web của công ty mình.
Cái hay của CMS là người dùng có thể, nếu muốn, sửa văn bản ngay khi đang ở trên mạng, ngay khi đang online (tức là trang web đang chạy trên đường truyền), chứ không cần phải tải xuống máy, cất vô ổ đĩa cứng, rồi mới sửa từ từ. Chuyện đó xưa rồi.
...
Tuyệt vời!
....
Đến đây thì chắc độc giả đã biết công dụng của Hệ thống Quản trị Nội dung, cái công cụ này, bằng một cách nào đó, đã trở thành sản phẩm đoạt giải Nhất cuộc thi Trí tuệ Việt Nam 2003 (phát giải 2004). Chúng ta không giải thích thêm nhiều công dụng khác của CMS vì đó không phải là mục đích của bài viết. Mục đích của bài viết là trình bày độ trong sáng của những người bạn trẻ ...
Để được bình chọn, sản phẩm trong cuộc thi Trí tuệ Việt Nam phải đáp ứng các tiêu chí đánh giá, sắp theo thứ tự quan trọng: “sáng tạo, cập nhật công nghệ, giao diện web, và đặc biệt là có tính thực tiễn cao” (tức ứng dụng được).
Tôi chỉ bàn tiêu chí thứ nhất: sáng tạo!
Có đúng nhóm iCMS đã sáng tạo ra… iCMS không? Có đúng hệ thống quản trị nội dung (Content Management System) là do nhóm sinh viên iCMS sáng tạo, tự mình nghĩ ra không?
Nếu hiểu sáng tạo là một cái gì mới, chưa có, và dù cái mới đó do dựa trên những cái có trước mà ra thì vẫn có thể gọi là sáng tạo. Tất cả những phát minh đều dựa trên một kiến thức nào đó do người đi trước đặt ra. Kiến thức là sự hiểu biết những cái đã có, người ta dựa trên đó để phát huy hay tìm ra một điều mới. Vậy là sáng tạo.
Bookmarks