Những vần thơ bất hủ

[fnc]

Buổi trưa nhà trọ vắng người
Một mình ta với một trời đổ mưa
Ngâm tràn lớp lớp thơ xưa
Mưa chan tiếng đục còn chừa tiếng trong...

<Những cơn mưa - Thơ Trần Huiền Ân>

[Guffy]

Félix Arvers (1806-1850) là một nhà thơ Pháp. Ông viết tập thơ Mes heures perdues (= My lost hours) năm 25 tuổi. Bài thơ Un secret (Điều bí mật) là bài thơ trong tập thơ đó, và là bài thơ nổi tiếng duy nhất của ông. Vì vậy trong nền văn học Pháp, Félix Arvers được xem là "Nhà thơ của một bài thơ duy nhất". Bài Un secret được viết dưới dạng một bài Sonnet (tức là một bài thơ gồm 14 câu, tuân theo cấu trúc và luật gieo vần khắt khe), do đó nó cũng thường được gọi là Sonnet d'Arvers (Bài Sonnet của Arvers).
Ông yêu cô Marie, nhưng đó là tình yêu đơn phương, nên ông viết bài Sonnet Un secret để bày tỏ tình yêu câm lặng của mình.
Bài thơ dưới đây do nhà văn Khái Hưng dịch bài "Un secret (Sonnet d'Arvers)".


Tình Tuyệt Vọng

Lòng ta chôn một khối tình
Tình trong giây phút mà thành thiên thâu
Tình tuyệt vọng nỗi thảm sầu
Mà người gieo thảm như hầu không hay
Hỡi ơi, người đó ta đây
Sao ta thui thủi đêm ngày chiếc thân
Dẫu ta đi trọn đường trần
Chuyện riêng đâu dám một lần hé môi
Người dù ngọc nói hoa cười
Nhìn ta như thể nhìn người không quen
Đường đời lặng lẽ bước tiên
Ngờ đâu chân đạp lên trên khối tình
Một niềm tiết liệt đoan trinh
Xem thơ nào biết có mình ở trong
Lạnh lùng, lòng sẽ hỏi lòng
Người đâu tả ở mấy giòng thơ đây.

(Sonnet d’Arvers - Khái Hưng dịch)


*Bản dịch tiếng Anh của bài thơ đó.

*Các bạn đọc thêm bài dưới đây (trích trong Tình yêu lãng mạn và tuổi trẻ Việt Nam giữa thế kỷ 20 của Lê Mộng Nguyên) để biết thêm một số chi tiết liên quan đến bài thơ Un secret.

Trong thập niên 1940, tôi thích đọc Sách Hồng và kế đó báo Phong Hóa rồi Ngày Nay cùng nhiều tiểu thuyết của Nhóm Tự Lực Văn Đoàn, và nhân dịp được biết – qua "Anh Phải Sống" của Khái Hưng và Nhất Linh (1936) và "Hai Buổi Chiều Vàng" của Nhất Linh (1937) - bài thơ tuyệt tác Tình Tuyệt Vọng do Khái Hưng dịch (theo thể lục bát) từ bản Sonnet của Félix Arvers ... Hồi bấy giờ, thanh thiếu niên Việt Nam, nhất là các học sinh trường cao đẳng tiểu học hoặc trung học ở Huế, không ai là không học thuộc lòng bài thơ dịch này vì nó rất hợp với tình yêu lãng mạn của những người trai trẻ trong những năm 1940-1945 là những năm mà Đông Dương bị Nhật chiếm đóng nhưng chủ quyền vẫn thuộc nước Pháp của Thống chế Pétain (tương đối bình an, xa lánh mùi bom đạn của thế chiến thứ 2) và Hoàng đế Bảo Đại vẫn còn trị vì nước An Nam. Tôi không ý giám rằng chuyện tình giữa Marie Nodier và Félix Arvers (nằm trong nửa phần thế kỷ 19) là phản ảnh tâm hồn của trai gái VN trong những năm 1940-1950, nhưng hoàn cảnh thời bấy giờ là một lý do đưa đẩy một số thanh thiếu niên vào những mối tình vô vọng như đã nói trong Sonnet d’Arvers. Ngoài phẩm chất vĩnh cửu của một mối tình bi đát, âm thầm đã vượt qua không gian cùng thời gian để đến với chúng ta hôm nay, bài "Tình Tuyệt Vọng" nói lên một cách đau khổ và xót xa mối tình mà nhà thơ đã từng ôm ấp, chôn cất trong lòng cho đến ngày tận thế. Người đẹp mà thi sĩ đã yêu thầm trộm nhớ là Marie Nodier mà chàng được gặp nhiều lần trong những buổi họp bình thơ văn (Séances de critique littéraire) do thân phụ nàng là nhà văn Hàn Lâm Viện Học sĩ Pháp Charles Nodier (1780-1844) tổ chức tại thư viện Arsenal (hồi ấy ông làm giám quản thư viện (conservateur de bibliothèque)) và đã quy tụ nhiều thi văn nghệ sĩ lừng danh như Victor Hugo, Alfred de Vigny, Alfred de Musset, Lamartine và Félix Arvers là một thi sĩ đã nổi tiếng ngay thời còn học sinh bậc trung học, được Giải Thưởng Danh Dự Latin, Giải Nhất Pháp Văn trong những cuộc thi cạnh tranh hồi bấy giờ. Ông tốt nghiệp trường Đại Học Luật Khoa và đã từng làm luật sư một thời gian ngắn rồi xin thôi để có thì giờ sáng tác cho thi ca văn nghệ. Có lẽ tài năng của Félix Arvers đã được Charles Nodier chú ý nên gọi mời nhà thơ đang lên vào làm thư ký cho ông và gia sư (précepteur) cho ái nữ Marie. Bài Sonnet d’Arvers diễn tả mối tình tuyệt vọng của Félix Arvers với Marie Nodier phải đi lấy chồng năm 1833 và trở thành bà Marie Mennessier-Nodier .

Some comments additional to Caro20:
Tác phẩm thơ đầu tay của Felix Arvers 'Những giờ uổng phí của tôi' (Mes heures perdues) được xuất bản vào năm 1832, trong đó nổi bật nhất là bài Sonnet (nguyên bản tiếng Pháp có câu đầu là: 'Mon âme a son secret, ma vie a a son mystère', nên đôi khi còn được gọi tăt là 'Un secret'). Nhà văn Khái Hưng có truyện ngắn 'Tình tuyệt vọng' (http://maxreading.com/?chapter=19722) về mối tình 'tuyệt vọng' giữa thi sỹ Văn Châu (chắc là K.H) và 'nàng' Tùng Thiện, có mượn ý thơ Sonnet d'Arvers, nên được giới đương thời đánh giá là một phóng tác trên cả tuyệt vời ...
P/S: Chú Ác-kền tưởng chừng 'non jeu' mà đôi khi cũng có ý tưởng hay đáo để. Guffy đang suy gẫm xem có nên cho ra thớt riêng 'Những áng thơ tình trác tuyệt', hay cứ để như một thớt bé trong thớt này của chú Ác-kền đây ?

[xitrumcan]

Ngày thơ hớt tóc "Miếng vùa"
Ngày thơ mẹ bắt đeo bùa "cầu ông"
Đôi ta cùng học vỡ lòng
Dắt tay qua những cánh đồng lúa xanh
Đôi nhà cùng một sắc tranh
Chia nhau từng một trái chanh, trái đào

Đêm vàng soi bóng trăng cao
Ngồi bên giếng đếm sao trên trời
Anh moi đất nắn "tượng người"
Em thơ thẩn nhặt lá rơi.... làm "tiền"
Mỗi ngày chợ họp mười phiên
Anh đem "người đất" đổi "Tiền lá rơi"

Nào ngờ mai mỉa cho tôi
Lớn lên em đã bị người ta mua
Kiếp tôi là kiếp làm thơ
Vốn riêng chỉ có muôn mùa lá rơi

Tiền không là lá em ơi
Tiền là giấy bạc của đời in ra
Người ta giấy bạc đầy nhà
Cho nên mới được gọi là chồng em

Bây giờ những buổi chiều êm
Tôi gom lá đốt, khói lên tận trời
Người mua đã bị mua rồi
Chợ đời họp một mình tôi... vui gì!

Bến Kiên Giang 1965

(Kiên Giang)

[acaxomcui]

Ngày thơ hớt tóc "Miếng vùa"
Ngày thơ mẹ bắt đeo bùa "cầu ông"
Đôi ta cùng học vỡ lòng
Dắt tay qua những cánh đồng lúa xanh
Đôi nhà cùng một sắc tranh
Chia nhau từng một trái chanh, trái đào

Đêm vàng soi bóng trăng cao
Ngồi bên giếng đếm sao trên trời
Anh moi đất nắn "tượng người"
Em thơ thẩn nhặt lá rơi.... làm "tiền"
Mỗi ngày chợ họp mười phiên
Anh đem "người đất" đổi "Tiền lá rơi"

Nào ngờ mai mỉa cho tôi
Lớn lên em đã bị người ta mua
Kiếp tôi là kiếp làm thơ
Vốn riêng chỉ có muôn mùa lá rơi

Tiền không là lá em ơi
Tiền là giấy bạc của đời in ra
Người ta giấy bạc đầy nhà
Cho nên mới được gọi là chồng em

Bây giờ những buổi chiều êm
Tôi gom lá đốt, khói lên tận trời
Người mua đã bị mua rồi
Chợ đời họp một mình tôi... vui gì!

Bến Kiên Giang 1965

(Kiên Giang)

tác giã Kiên giang..vậy là Kiên giang Hà huy Hà phải không bác?

Ông có nhiều bài thơ hay lắm!

[dinhlocphp]

Đang bực mình - Thấy topic này hiện lên nên post một bài để xả strees

Không đề

Trời hôm ấy đầy hoa và đầy bướm
Mây trên trời theo gió lững lờ trôi
Như tiên sa - Nàng chợt đến trong tôi
Đem hương sắc trải lên ngàn thi tứ

Dáng thơ ngây - Đôi mắt buồn tư lự
Bàn tay mềm nàng viết chữ lên tim
Biết đã yêu nhưng tôi chỉ lặng im
Về chôn dấu nụ hoa tình chớm nở

Kể từ đó nhiều đêm tôi nhung nhớ
Muốn tỏ cùng nàng mà không biết làm răng
Đi về nhà cố dấu nỗi băn khoăn
Mà vẫn thấy tim mình sao rộn rã.

Môi run run rồi chợt quên tất cả
Rồi cúi nhìn sỏi đá ngủ trên sân
Để trở về trong nuối tiếc bâng khuâng
Thầm trách mãi sao mình run thế nhỉ

Kể từ đó trong trang nhật ký
Tên của nàng tôi viết ghép tên tôi
Tháng ngày qua trong thương nhớ khôn nguôi
Nàng vẫn thế và tình tôi cũng thế

Nhiều bức thư tôi viết rồi lại xé
Sợ trao nàng nàng có nhận cho không ?
Có nhiều khi tôi muốn nói thật lòng
Nhưng lại sợ tim nàng trong trắng quá

(P/S : Bài thơ này là của một người bạn tôi )

[lennel]

lụm mà hông biết tác giả...



"Con về thăm mẹ chiều mưa.
Mới hay nhà dột gió lùa bốn bên
Hạt mưa sợị thẳng sọi xiên
Cứ nhằm vào mẹ những đêm trắng trời
Con đi đánh giặc một đời
Mà không che nổi một nơi mẹ nằm.."

[acaxomcui]

lụm mà hông biết tác giả...



Con đi đánh giặc một đời
Mà không che nổi một nơi mẹ nằm.."

Bộ muốn cho tớ ..khóc hả lennel?

[Guffy]

Hoài Niệm

Chiều mùa đông
Đốt ngọn lửa hồng
Ta đọc tập thơ sầu, cười với bóng,
Khói thuốc xanh bay về hư không.
Trăng lên đầu phố vắng
Ồ bóng ta say !
Bóng với ta cùng im lặng
Cốc rượu ngọt uống cay nồng.

Bạn là người bạn chung tình,
Gần nhau không hẹn,
Lòng giữ nguyên hương hoa bình minh.
Bên đèn tâm sự,
Bạn với tôi như đôi hồn viễn xứ,
Đôi bóng phù du,
Không dưng mà thương nhớ,
Không đâu mà ngẩn ngơ,
Rủ bướm chim theo vào giấc ngủ,
Thả sầu trên con thuyền mây đưa.

Trời giăng sao tỏ
Đêm mùa thu
Cửa phòng tôi bỏ ngỏ
Giấc mộng tôi hững hờ,
Ta biết giăng buồn ngày ta còn nhỏ,
Ai biết ta buồn vì lòng ngây thơ ?
Nhìn cuộc đời
Tin rằng hạnh ngộ,
Bạn yêu giăng và tôi yêu gió,
Cười nụ cười đơn sơ.

Bạn với tôi xưa
Đứng bên hồ,
Nằm chung mộng,
Ân ái cùng Thơ .
Đêm hoa cành nguyệt,
Gió giăng xao động ngoài màn.
Bạn hát bài ca phóng đãng,
Cười lên trăng xanh, tôi dạo đàn.
Xuân đến giấc mơ đầy thiếu nữ,
Ta nằm ta ngủ,
Lệ đa tình chứa chan.
Ôi thời gian ! thời gian tình tự,
Mặc nổi lòng người bi hoan.

Mộng cung tần
Xoay nghiêng mặt gối,
Ai cười ? Ai nói ? Ai xênh ca ?
Lênh đênh nước biển trăng nhòa,
Những vì sao lạ đã sa xuống gần.
Trời buồn giáng điệu giai nhân,
Trái đất xoay vần - đứng lặng mà nghe:
Rạt rào sóng nhạc pha lê,
Đêm tàn, núi đổ, ra đi một mình.
Ra đi ! Ra đi ! Đời ngủ cả,
Vào cuộc luân chuyển ân cần của các hành tinh.
Ôi những trời sao mùa hạ !

Về đâu ? Về đâu những mảnh sao sa ?
Về đâu nữa cả bóng hai ta
Lạc vào tục phố
Nhịp bước giang hồ ca ?
Ánh hoa đêm hay tàn đèn rụng
Trong những ca lâu đầy huyền ảnh với đàn bà ?

Lòng đã đi qua
Biết bao quán trọ là nhà.
Ta tiếc thương gì quê hương đã mất ?
Giang sơn đây
Trong buổi chiều tà
Gọi hồn ta về cười ngây ngất,
Rung sắc hồng pha,
Xây Đô Kỳ Nghệ Thuật
Ôi những phố trường sầu đi mất về đâu ?

Ngày tan, gió thổi,
Tôi mất Tình Yêu
Tôi mất người yêu .
Bên sông hoa rụng từng chiều,
Lòng tôi không nói,
Thương vì trái đất cô liêu .

Tôi nói làm chi ?
Anh nhớ làm chi ?
Lòng tôi đây và lòng anh đó
Nghe câu chuyện sầu dài sao chẳng điên mê ?

Một buổi anh về,
Trúc gầy, liễu rủ .
Ôi câu chuyện huyền vi
Trong lòng nấm mộ,
Tôi muốn nghe,
Và anh muốn nghe !
Ôi những bước u hồn về ảo phố,
Anh đã đi
và tôi sẽ đi !
Đ.H.

[xitrumcan]

tác giã Kiên giang..vậy là Kiên giang Hà huy Hà phải không bác?

Ông có nhiều bài thơ hay lắm!

Đúng là Nhà thơ KG còn có tên khác là Hà Huy Hà-sáng tác các vở cải lương.

[acaxomcui]

HOA TRẮNG THÔI CÀI TRÊN ÁO TÍM

Lâu quá không về thăm xóm đạo
Từ ngày binh lửa cháy quê hương
Khói bom che lấp chân trời cũ
Che cả người thương nóc giáo đường

Mười năm trước em còn đi học
Áo tím điểm tô đời nữ sinh
Hoa trắng cài duyên trên áo tím
Em là cô gái tuổi băng trinh

Quen biết nhau qua tình lối xóm
Cổng trường đối diện ngó lầu chuông
Mỗi lần chúa nhật em xem lễ
Anh học bài ôn trước cổng trường

Thuở ấy anh hiền và nhát quá
Nép mình bên gác thánh lầu chuông
Để nghe khe khẽ lời em nguyện
Thơ thẩn chờ em trước thánh đường

Mỗi lần tan lễ, chuông ngừng đổ
Hai bóng cùng đi một lối về
E lệ em cầu kinh nho nhỏ
Thẹn thùng, anh đứng lại không đi

Sau mười năm lẻ anh thôi học
Nức nở chuông trường buổi biệt ly
Rộn rã từng hồi chuông xóm đạo
Tiễn nàng áo tím bước vu quy

Anh nhìn áo cưới mà anh ngỡ
Chiếc áo tang liệm một khối sầu!
Hoa trắng thôi cài lên áo tím
Giữ làm chi kỷ vật ban đầu!

Em lên xe cưới về quê chồng
Dù cách đò ngang cách mấy sông
Vẫn nhớ bóng hình thời áo tím
Nên tình thơ ủ kín trong lòng

Từ lúc giặc ruồng vô xóm đạo
Anh làm chiến sĩ giữ quê hương
Giữ màu áo tím, màu hoa trắng
Giữ cả trường xưa, nóc giáo đường

Giặc chiếm lầu chuông xây ổ súng
Súng gầm rung đổ gạch nhà thờ
Anh gom gạch nát, xây tường luỹ
Chiếm lại lầu chuông, giết kẻ thù

Nhưng rồi người bạn cùng trang lứa
Đã chết hiên ngang dưới bóng cờ
Chuông đổ ban chiều em nức nở
Tiễn anh ra khỏi cổng nhà thờ

Hoa trắng thôi cài trên áo tím
Mà cài trên nắp cỗ quan tài
Điểm tô công trận bằng hoa trắng
Hoa tuổi học trò mãi thắm tươi

Xe tang đã khuất nẻo đời
Chuông nhà thờ khóc đưa người ngàn thu
Từ đây tóc rũ khăn sô
Em cài hoa trắng trên mồ người xưa.
(1958)


KIEN GIANG -Hà huy Hà